Azərbaycan
Deutschland
Lietuva
Malta
ශ්රී ලංකාව
Türkmenistan
Türkiyə
Украина
Bu makala Türkmen dili ýazuw kadalaryna görä düzeldilmeli Makalany üýtgetmek hem de ösdürmek arkalyWikipediýa okyjylaryn
Beki Seýtäkow
| Bu makala Türkmen dili ýazuw kadalaryna görä düzeldilmeli. Makalany üýtgetmek hem-de ösdürmek arkaly Wikipediýa okyjylaryna ýardam edip bilersiňiz. |
Beki Seýtäkow (1914-1979) nyň görnükli wekili[Çeşme zerur] , Türkmenistanyň halk ýazyjysy (1967), Magtymguly adyndaky baýragynyň eyesi (1966) Beki Seýtäkowyň çeper döredijiligi biziň edebiýatymyzyň taryhynda düýpli orun tutýar[Çeşme zerur] . Beki Seýtäkow 1914-nji ýylda Görogly etrabynyň Bedirkent obasynda garyp daýhan maşgalasynda eneden bolýar. Ir ene-atadan mahrum galýar. Ol ýigriminji ýyllaryň başlarynda Görogly etrabyndaky internata ýerleşdirilýär. Soňra 1931-nji ýylda ni gutarýar. Ilki mugallymçylyk edýär. Edebi-döredijilik bilen gyzyklanyp, 1937-nji ýylda ol Aşgabada gelip, ilki “Ýaş kommunist” gazetinde medeniýet we durmuş bölüminiň müdiri, “Sowet edebiýaty” žurnalynyň jogapkär kätibi we soň onuň redaktory, soňra bolsa “Mydam taýýar”, “Edebiýat we sungat” gazetleriniň redaktory bolup işleýär. 1944-nji ýylda peduçilişany gutarýar. B. Seýtäkow döredijilik işine 1929-njy ýylda başlaýar. 1938-nji ýylda Ýaşlyk ady bilen onuň ilkinji goşgulary aýratyn kitap bolup çykýar. B. Seýtäkow 1954-1957 Sowet edebiýatyň kätibi, 1963-nji ýylyň oktýabryndan 1966-nji ýylyň aýaklaryna çenli Türkmenistan ýazyjylar birleşmesiniň başlygy bolup işledi. Soňra ol “Sowet edebiýaty” (1966-1973) žurnalyna redaktorlyk etdi. Ömrüniň soňky ýyllarynda Ýazyjylar birleşiginiň edebi maslahatçysy boldy. B. Seýtäkow 1979-njy ýylyň 7-nji martynda 64 ýaşynda Moskwada aradan çykdy. Döredijiligi: B. Seýtäkowyň edebiýat meýdanyndaky ilkinji synanyşyklary entek Daşoguz welaýatynda mugallymçylyk edip ýören ýyllarynda başlanýar. Türkmen ýazyjylarynyň köpüsine häsiýetli bolşy ýaly, B. Seýtäkow hem edebi – döredijilik işine sadaja şygyrlaryny ýazmak bilen girişýär. Onuň dürli mowzukda ýazan ilkinji şygyrlarynyň käbiri welayat gazetleriniň sahypasynda çap edilýär. Emma ýazyjynyň özüniň belläp geçişi ýaly, onuň bu şygyrlary hakyky edebiýatyn eserleri däl-de, diňe “Edebiýaty söýüjiniň goşgy döretmekdäki synanyşyklarydy”. B. Seýtäkow döredijilik işine çynlakaý suratda otuzynjy ýyllaryň ikinji ýarymyndan başlaýar. Ýazyjy Beýik Watançylyk urşundan öňki ýyllarda käbir oçerkleri, göwrüm taýyndan çaklaňja hekaýalary ýazyp, 1953-nji ýylda proza eserleriniň ilkinji ýygyndysyny çap edip çykaran bolsa-da, bu döwürde ol, esasan, şahyr hökmünde işjeň çykyş edýär. Uruş ýyllaryna çenli B. Seýtäkowyň “Ot içinde” (1940), “Aýazhan” (1940) ýaly poemalary, “Ýaşlyk” (1938), “Biziň döwrümiz” (1941) ýaly goşgular ýygyndylary neşir edilýär. 1947-nji ýylda B.Setäkow uruş ýyllarynda we urşuň yzysüre döreden poetiki eserlerini “Goşgular we poemalar” ady bilen çap etdirýär. 1951-nji ýylda bolsa onuň dürli ýyllarda ýazýan proza we poeziýa eserlerini öz içine alýan “Saýlanan eserleri”, edil şol ýylda “Gum ýeňilýär” atly tutuş goşgular toplumy neşir edilýär. Öz döredijilik işine şygyr ýazmak bilen başlap, häzire çenli poeziýa eserleriniň birnäçe ýygyndysyny, dürli mowzukda ýazyp çap edip çykaran bolsa-da, B. Seýtäkow biziň edebiýatymyzyň taryhynda, şeýle hem okyjylar köpçüliginiň arasynda, esasan, belli prozaçy hölmünde äşgärdir. B. Seýtäkowyň çeper prozadaky ilkinji synanyşyklary öz başlangyjyny otuzynjy ýyllardan alyp gaýdýar. Uruş ýyllaryna çenli ýazyjy “Garaçomak” (1938) , “Arslan” (1939), “Säherde” (1939), “Pälwan” (1940), “Söýşenler” (1941), “Serwi” (1941) ýaly çaklaňrak oçerkdir hekaýalary döretdi. 1966-njy ýylda Türkmenistan SSR-niň Magtymguly adyndaky döwlet baýragyna mynasyp bolan “Doganlar” (1959-1965) trilogiýasy diňe ýazyjynyň öz döredijilik üstünligi bolman, türkmen edebiýatynyň taryhynda uly bir wakadyr. B. Seýtäkow “Bedirkent” romanyny ýazmak bilen, “Doganlar” epopeýasyny gutarnykly tamamlady. 1972-nji ýylda “Türkmenistan” neşirýaty ýazyjynyň “Bedirkent” romanyny okyjylara ýetirdi. Bu roman özünde ýaýbaňlandyrýan wakalary boýunça “Doganlar” trilogiýasysynyň dowamydyr we ol ençeme gahrymanlaryň ykballaryny jemledi. “Doganlar” trilogiýasy we “Bedirkent” romany bütewilikde uly epohal eser bolmak bilen birlikde, ol edebiýatynyň genji-hazynasyna öwrüldi. Soňky ýyllarda B.Seýtäkowyň “Perwana» (1978) we Şabendäniň durmuşyndan gürrüň berýän “Tylla, seniň yşkyňda” (1980) diýen kitaplary çap bolup çykdy. Bularyň birinjisi onuň adybir eserini, “Ýagty jahan”, “Ilkinji gün”, “Gökleň gyrlan”, “Çuwal bagşy” (bu ozal hekaýa diýlip atlandyrylypdy) powestlerini, “Dostlarym, ýoldaşlarym, tanyşlarym” atly ýatlamalaryny, “Ogulbagt”, “Tapmaça”, “Hemmäniň ünjüsi” ýaly hekaýalaryny öz içine aldy. Beki Seýtäkow ylmy-fantastiki žanrda ilkinji türkmen romanyny döredijidir. “Çölüň ýüregi” (1962) atly roman bu ugurdan şowly synanyşyk boldy. Özünde käbir kemçilikleriň bardygyna garamazdan, ol roman giň okyjylar köpçüligini belli derejede gyzyklandyrdy. B.Seýtäkow köptaraply zehiniň eýesidi. Ol “Bahargül” (1948), “Aýallar sowetiniň başlygy” (1952) “Enelik mähri” (1954) ýaly ençeme dramalaryň, “Uly doganlarymyzyňkyda” (1962), “Üç hepdeläp Owganystanda” (1963), “Gazagystanda”, “Şotlandiýada”, “Daşkent ýazgylary” (1968), “Dostlarym, ýoldaşlarym, tanyşlarym” (1971) ýaly çeper ýatlamalaryň hem awtorydyr. Onuň Nyzamy Genjewiň, Alyşir Nowaýyň, Taras Şewçenkaň terjime eden eserleri-de ep-esli bar. Ol edebiýat tankydyna hem önjeýli goşant goşdy. B. Seýtäkow Türkmenistan Sowet soýuz Ýokary Sowetiniň agzalygyna saýlandy. (1963-1966) Ol Türkmenistan Ylymlar akademiýasynyň habarçy agzasydy. Häzirki wagtda Daşoguzyň Mugallymçylyk mekdebi ýazyjynyň adyny göterýär. Poemalary: “Ýesir” (1939), “Ot içinde” (1940). “Joralar”, “Leýtenant Iwanow”, “Senemiň söýgüsi” (1955), “Ýagtylyga”, “Bagdagül”, “Söýgi hasraty”
Eserleri
Hekaýalary:
- Bagtly nesliň çeşmesi
- Akjagül
- Boýun almak(1946)
- Ýeňmek we ýeňilmek“ (1947), “
- Goňşy” (1958), “
- Diplom” (1959), “
- Derýada” (1959), “
- Deňiz tolkunlary” (1962), “
- Gara ýylan”, “Wyždan” (1964), “
- Bähbit” (1960), “
- Suhanyň öýlenişi” (1966), “
- Çuwal bagşy”,
- Sanjy” (1969), “
- Obadaşlar” (1976), “
- Dikdüşdi” (1976),
- “Ogulbagt”, “
- Tapmaça”, “
- Hemmäniň ünjüsi”
Powestleri:
- “Moskwanyň ýalkymy” (1949),
- “Döwürdeşler“ (1952),
- “Ynjalyksyz adamlar” (1955),
- “Gyz salgydy” (1957)
- “Bekmyrat Durdyýew” (1946),
- “Perwana” (1972),
- “Tylla, seniň yşkyňda…”,
- “Tekepbir gyz”,
- “Şahyr”, “Ýagty jahan” (1973),
- “Ilkinji gün” (1966),
- “Leniniň ogly” (1969),
- “Gökleň gyrlan” (1971)
Romanlary
- "Doganlar” trilogiýasy (1959, 1961, 1965),
- “Bedirkent”, “Çölüň ýüregi” (1962),
- “Iň soňky söweş” (1977)
Çeşmeler
1. Türkmen edebiýatynyň taryhy. V tom, I kitap, Red. K. Jumaýew, E. Işangulyýew.-A.: Ylym,1980.
2. Jora Allakow, Tirkiş Sadykow, Romanguly Mustakow Edebiýat. Orta mekdepleriň X synpy üçin synag okuw kitaby. Aşgabat Türkmen döwlet neşirýat gullugy, 2009.
Awtor: www.NiNa.Az
Neşir edilen senesi:
wikipediýa, wiki, kitap, kitaplar, kitaphana, makala, oka, göçürip al, mugt, mugt göçürip al, mp3, wideo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, surat, aýdym-saz, aýdym, film, kitap, oýun, oýunlar, jübi telefony, android, ios, alma, jübi telefony, samsung, iphone, xiomi, xiaomi kompýuter, Beki Seýtäkow hakda maglumat, Beki Seýtäkow näme? Beki Seýtäkow näme diýmek?
Bu makala Turkmen dili yazuw kadalaryna gora duzeldilmeli Makalany uytgetmek hem de osdurmek arkalyWikipediya okyjylaryna yardam edip bilersiniz Beki Seytakow 1914 1979 nyn gornukli wekili Cesme zerur Turkmenistanyn halk yazyjysy 1967 Magtymguly adyndaky bayragynyn eyesi 1966 Beki Seytakowyn ceper doredijiligi bizin edebiyatymyzyn taryhynda duypli orun tutyar Cesme zerur Beki Seytakow 1914 nji yylda Gorogly etrabynyn Bedirkent obasynda garyp dayhan masgalasynda eneden bolyar Ir ene atadan mahrum galyar Ol yigriminji yyllaryn baslarynda Gorogly etrabyndaky internata yerlesdirilyar Sonra 1931 nji yylda ni gutaryar Ilki mugallymcylyk edyar Edebi doredijilik bilen gyzyklanyp 1937 nji yylda ol Asgabada gelip ilki Yas kommunist gazetinde medeniyet we durmus boluminin mudiri Sowet edebiyaty zurnalynyn jogapkar katibi we son onun redaktory sonra bolsa Mydam tayyar Edebiyat we sungat gazetlerinin redaktory bolup isleyar 1944 nji yylda peducilisany gutaryar B Seytakow doredijilik isine 1929 njy yylda baslayar 1938 nji yylda Yaslyk ady bilen onun ilkinji gosgulary ayratyn kitap bolup cykyar B Seytakow 1954 1957 Sowet edebiyatyn katibi 1963 nji yylyn oktyabryndan 1966 nji yylyn ayaklaryna cenli Turkmenistan yazyjylar birlesmesinin baslygy bolup isledi Sonra ol Sowet edebiyaty 1966 1973 zurnalyna redaktorlyk etdi Omrunin sonky yyllarynda Yazyjylar birlesiginin edebi maslahatcysy boldy B Seytakow 1979 njy yylyn 7 nji martynda 64 yasynda Moskwada aradan cykdy Doredijiligi B Seytakowyn edebiyat meydanyndaky ilkinji synanysyklary entek Dasoguz welayatynda mugallymcylyk edip yoren yyllarynda baslanyar Turkmen yazyjylarynyn kopusine hasiyetli bolsy yaly B Seytakow hem edebi doredijilik isine sadaja sygyrlaryny yazmak bilen girisyar Onun durli mowzukda yazan ilkinji sygyrlarynyn kabiri welayat gazetlerinin sahypasynda cap edilyar Emma yazyjynyn ozunin bellap gecisi yaly onun bu sygyrlary hakyky edebiyatyn eserleri dal de dine Edebiyaty soyujinin gosgy doretmekdaki synanysyklarydy B Seytakow doredijilik isine cynlakay suratda otuzynjy yyllaryn ikinji yarymyndan baslayar Yazyjy Beyik Watancylyk ursundan onki yyllarda kabir ocerkleri gowrum tayyndan caklanja hekayalary yazyp 1953 nji yylda proza eserlerinin ilkinji yygyndysyny cap edip cykaran bolsa da bu dowurde ol esasan sahyr hokmunde isjen cykys edyar Urus yyllaryna cenli B Seytakowyn Ot icinde 1940 Ayazhan 1940 yaly poemalary Yaslyk 1938 Bizin dowrumiz 1941 yaly gosgular yygyndylary nesir edilyar 1947 nji yylda B Setakow urus yyllarynda we ursun yzysure doreden poetiki eserlerini Gosgular we poemalar ady bilen cap etdiryar 1951 nji yylda bolsa onun durli yyllarda yazyan proza we poeziya eserlerini oz icine alyan Saylanan eserleri edil sol yylda Gum yenilyar atly tutus gosgular toplumy nesir edilyar Oz doredijilik isine sygyr yazmak bilen baslap hazire cenli poeziya eserlerinin birnace yygyndysyny durli mowzukda yazyp cap edip cykaran bolsa da B Seytakow bizin edebiyatymyzyn taryhynda seyle hem okyjylar kopculiginin arasynda esasan belli prozacy holmunde asgardir B Seytakowyn ceper prozadaky ilkinji synanysyklary oz baslangyjyny otuzynjy yyllardan alyp gaydyar Urus yyllaryna cenli yazyjy Garacomak 1938 Arslan 1939 Saherde 1939 Palwan 1940 Soysenler 1941 Serwi 1941 yaly caklanrak ocerkdir hekayalary doretdi 1966 njy yylda Turkmenistan SSR nin Magtymguly adyndaky dowlet bayragyna mynasyp bolan Doganlar 1959 1965 trilogiyasy dine yazyjynyn oz doredijilik ustunligi bolman turkmen edebiyatynyn taryhynda uly bir wakadyr B Seytakow Bedirkent romanyny yazmak bilen Doganlar epopeyasyny gutarnykly tamamlady 1972 nji yylda Turkmenistan nesiryaty yazyjynyn Bedirkent romanyny okyjylara yetirdi Bu roman ozunde yaybanlandyryan wakalary boyunca Doganlar trilogiyasysynyn dowamydyr we ol enceme gahrymanlaryn ykballaryny jemledi Doganlar trilogiyasy we Bedirkent romany butewilikde uly epohal eser bolmak bilen birlikde ol edebiyatynyn genji hazynasyna owruldi Sonky yyllarda B Seytakowyn Perwana 1978 we Sabendanin durmusyndan gurrun beryan Tylla senin yskynda 1980 diyen kitaplary cap bolup cykdy Bularyn birinjisi onun adybir eserini Yagty jahan Ilkinji gun Goklen gyrlan Cuwal bagsy bu ozal hekaya diylip atlandyrylypdy powestlerini Dostlarym yoldaslarym tanyslarym atly yatlamalaryny Ogulbagt Tapmaca Hemmanin unjusi yaly hekayalaryny oz icine aldy Beki Seytakow ylmy fantastiki zanrda ilkinji turkmen romanyny doredijidir Colun yuregi 1962 atly roman bu ugurdan sowly synanysyk boldy Ozunde kabir kemciliklerin bardygyna garamazdan ol roman gin okyjylar kopculigini belli derejede gyzyklandyrdy B Seytakow koptaraply zehinin eyesidi Ol Bahargul 1948 Ayallar sowetinin baslygy 1952 Enelik mahri 1954 yaly enceme dramalaryn Uly doganlarymyzynkyda 1962 Uc hepdelap Owganystanda 1963 Gazagystanda Sotlandiyada Daskent yazgylary 1968 Dostlarym yoldaslarym tanyslarym 1971 yaly ceper yatlamalaryn hem awtorydyr Onun Nyzamy Genjewin Alysir Nowayyn Taras Sewcenkan terjime eden eserleri de ep esli bar Ol edebiyat tankydyna hem onjeyli gosant gosdy B Seytakow Turkmenistan Sowet soyuz Yokary Sowetinin agzalygyna saylandy 1963 1966 Ol Turkmenistan Ylymlar akademiyasynyn habarcy agzasydy Hazirki wagtda Dasoguzyn Mugallymcylyk mekdebi yazyjynyn adyny goteryar Poemalary Yesir 1939 Ot icinde 1940 Joralar Leytenant Iwanow Senemin soygusi 1955 Yagtylyga Bagdagul Soygi hasraty Beki SeytakowEserleriHekayalary Bagtly neslin cesmesi Akjagul Boyun almak 1946 Yenmek we yenilmek 1947 Gonsy 1958 Diplom 1959 Deryada 1959 Deniz tolkunlary 1962 Gara yylan Wyzdan 1964 Bahbit 1960 Suhanyn oylenisi 1966 Cuwal bagsy Sanjy 1969 Obadaslar 1976 Dikdusdi 1976 Ogulbagt Tapmaca Hemmanin unjusi Powestleri Moskwanyn yalkymy 1949 Dowurdesler 1952 Ynjalyksyz adamlar 1955 Gyz salgydy 1957 Bekmyrat Durdyyew 1946 Perwana 1972 Tylla senin yskynda Tekepbir gyz Sahyr Yagty jahan 1973 Ilkinji gun 1966 Leninin ogly 1969 Goklen gyrlan 1971 Romanlary Doganlar trilogiyasy 1959 1961 1965 Bedirkent Colun yuregi 1962 In sonky sowes 1977 Cesmeler1 Turkmen edebiyatynyn taryhy V tom I kitap Red K Jumayew E Isangulyyew A Ylym 1980 2 Jora Allakow Tirkis Sadykow Romanguly Mustakow Edebiyat Orta mekdeplerin X synpy ucin synag okuw kitaby Asgabat Turkmen dowlet nesiryat gullugy 2009