Azərbaycan
Lietuva
Malta
ශ්රී ලංකාව
Türkmenistan
Türkiyə
Украина
Türkmenistanyň garynjalarynyň içinde Messor urugynyň wekilleri oňat öwrenilen Bu urugyň wekilleri Türkmenistanyň çölleri
Garynja
Türkmenistanyň garynjalarynyň içinde Messor urugynyň wekilleri oňat öwrenilen. Bu urugyň wekilleri Türkmenistanyň çöllerinde has giň ýaýran. Olaryň hemme görnüşleri ösümlikleriň däneleri, tohumlary bilen iýmitlenýärler, şoňa görä-de bu garynjalar ösümlikleriň ýaşaýşynda zyýanlydyr. Günorta Türkmenistanda Messor urugynyň 8 sany görnüşi: Messor denticulatus; Messor aralocaspius; Messor variabilis; Messor intermedium; Messor excursionis; Messor subgracilinodis; Messor lamellicornis we Messor perententatus ýaşaýarlar. Olary şertleýin çägeli çöllüklerde, toýun-çägelik çöllerde, dag etegindäki toýun we dag jynslary goşulan toprakda ýaşaýan toparlaryna bölmek bolýar. Çöl çäge toprakda ýaşaýan görnüşleriniň wekilleri hökmünde Messor denticulatus, Messor aralocaspius, Messor excursionis we Messor lamellicornis görnüşlerini görkezmek bolar. Toýun-çägelik çöllerde Messor intermedius we Messor variabilis görnüşleri köplenç duş gelýärler. Dag eteklerindäki dag jynsly toýun toprakda bolsa köplenç Messor parantannatus görnüşi duş gelýär. Messorlaryň käbir görnüşleri özlerine häsiýetli bolmadyk topraklarda hem ýaşaýarlar. Medeni, ekin ekilýän ýerlerde Messor denticulatus has köp duş gelýär. Messor urugyna degişli görnüşleriň garynjalarynyň hemmesi toprakda hin gazynyp, maşgala bolup ýaşaýarlar. Olaryň hinleriniň çuňlugy 2 m-e çenli we ondan-da çuňrak bolup bilýär. Garynjalar ýaşaýyş işjeñligi boýunça gündizki we gijeki görnüşlere bölünýärler. Birinji topara Messor aralocapius we Messor denticulatus degişli bolup, bular gündizine däne çöpleýärler. Ikinji toparyna girýän görnüşler Messor intermedium we Messor variabilis gije däne çöpleýärler we gündizine hinlerinden daşa çykmaýarlar. Messorlar däne bilen iýmitlenýänleri üçin ýylyň maýyl aýlarynda örän köp mukdarda ösümlik dänelerini çöpleýärler. Olary hem iýýärler hem-de gyşa ätiýaç edip goýýarlar. Mysal üçin: Messor aralocaspius maý aýynyň bir gününde 81 müň 400 ösümlik dänelerini çöpleýärler ýa-da Messor denticulatus bir ýylyň dowamynda I-I,5 kg ösümlik (bugdaý, arpa we başga ösümlikleriň) tohumyny ýygnap bilýär. Şunça dänäni olaryň köp sanly osoblary ýygnaýarlar. Mysal üçin: Messor aralocaspius-yň bir maşgalasynda 17 müň 500 osoblar, Messor denticulatus-yň bir maşgalasynda bolsa 16 müň 500 ekzemplýar garynja bolýar. iýmit Garynjalaryň topragyň hilini oňatlaşdyrmakda, dürli haýwanlara bolmakda, ösümlikleriň ummasyz köp sanly görnüşleriniň dänelerini iýmekde, olaryň tohumlaryny belli bir derejede ýaýratmakda roly uludyr.Urkaçy garynjalar ýumurtga goýýar.
Awtor: www.NiNa.Az
Neşir edilen senesi:
wikipediýa, wiki, kitap, kitaplar, kitaphana, makala, oka, göçürip al, mugt, mugt göçürip al, mp3, wideo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, surat, aýdym-saz, aýdym, film, kitap, oýun, oýunlar, jübi telefony, android, ios, alma, jübi telefony, samsung, iphone, xiomi, xiaomi kompýuter, Garynja hakda maglumat, Garynja näme? Garynja näme diýmek?
Turkmenistanyn garynjalarynyn icinde Messor urugynyn wekilleri onat owrenilen Bu urugyn wekilleri Turkmenistanyn collerinde has gin yayran Olaryn hemme gornusleri osumliklerin daneleri tohumlary bilen iymitlenyarler sona gora de bu garynjalar osumliklerin yasaysynda zyyanlydyr Gunorta Turkmenistanda Messor urugynyn 8 sany gornusi Messor denticulatus Messor aralocaspius Messor variabilis Messor intermedium Messor excursionis Messor subgracilinodis Messor lamellicornis we Messor perententatus yasayarlar Olary sertleyin cageli colluklerde toyun cagelik collerde dag etegindaki toyun we dag jynslary gosulan toprakda yasayan toparlaryna bolmek bolyar Col cage toprakda yasayan gornuslerinin wekilleri hokmunde Messor denticulatus Messor aralocaspius Messor excursionis we Messor lamellicornis gornuslerini gorkezmek bolar Toyun cagelik collerde Messor intermedius we Messor variabilis gornusleri koplenc dus gelyarler Dag eteklerindaki dag jynsly toyun toprakda bolsa koplenc Messor parantannatus gornusi dus gelyar Messorlaryn kabir gornusleri ozlerine hasiyetli bolmadyk topraklarda hem yasayarlar Medeni ekin ekilyan yerlerde Messor denticulatus has kop dus gelyar Messor urugyna degisli gornuslerin garynjalarynyn hemmesi toprakda hin gazynyp masgala bolup yasayarlar Olaryn hinlerinin cunlugy 2 m e cenli we ondan da cunrak bolup bilyar Garynjalar yasayys isjenligi boyunca gundizki we gijeki gornuslere bolunyarler Birinji topara Messor aralocapius we Messor denticulatus degisli bolup bular gundizine dane copleyarler Ikinji toparyna giryan gornusler Messor intermedium we Messor variabilis gije dane copleyarler we gundizine hinlerinden dasa cykmayarlar Messorlar dane bilen iymitlenyanleri ucin yylyn mayyl aylarynda oran kop mukdarda osumlik danelerini copleyarler Olary hem iyyarler hem de gysa atiyac edip goyyarlar Mysal ucin Messor aralocaspius may ayynyn bir gununde 81 mun 400 osumlik danelerini copleyarler ya da Messor denticulatus bir yylyn dowamynda I I 5 kg osumlik bugday arpa we basga osumliklerin tohumyny yygnap bilyar Sunca danani olaryn kop sanly osoblary yygnayarlar Mysal ucin Messor aralocaspius yn bir masgalasynda 17 mun 500 osoblar Messor denticulatus yn bir masgalasynda bolsa 16 mun 500 ekzemplyar garynja bolyar iymit Garynjalaryn topragyn hilini onatlasdyrmakda durli haywanlara bolmakda osumliklerin ummasyz kop sanly gornuslerinin danelerini iymekde olaryn tohumlaryny belli bir derejede yayratmakda roly uludyr Urkacy garynjalar yumurtga goyyar