Azərbaycan
Deutschland
Lietuva
Malta
ශ්රී ලංකාව
Türkmenistan
Türkiyə
Украина
Gawun Türkmen gawunlarynyň şan şöhraty barada dünýäniň belli jahankeşdeleri we taryhçylary gyzykly maglumatlary galdyryp
Gawun
Gawun — Türkmen gawunlarynyň şan-şöhraty barada dünýäniň belli jahankeşdeleri we taryhçylary gyzykly maglumatlary galdyryp gidipdirler. XII asyrda ýaşap geçen fransuz syýahatçysy „Men hiç ýerde şeýle datly tagam datmandym“ diýse, on ikinji asyryň meşhur taryhçysy Al-Makdisi: „Merwiň kösükli ösümliklerine hem-de gawunlaryna taý geljek zat ýokdur“ diýipdir. Merw we Horezm gawunlaryny arap halyflary Mamunyň we Wasihiň köşklerine daşy buz bilen gurşalan gurşun gaplarda eltipdirler. Olar eltilmeli ýerine zaýalanman eltilen halatynda her gawun üçin 700 dirhem töläpdirler.
| Gawun | |
| Has use | fodder, medicinal plant, fruit |
|---|---|
| , , | |
| Short name | C. melo |
| Taxon name | Cucumis melo |
| Taxon rank | Biologik görnüş |
| Parent taxon | Cucumis |
| Taxon common name | melon, melon, Meloen, meloun cukrový, herkkumeloni, 甜瓜, 香瓜, 哈密瓜, 白兰瓜, 华莱士瓜, 甜瓜, 马泡瓜, 瓜蒂, 甜瓜蒂, 甜瓜根, 穿肠草, 甜瓜子, 甜瓜皮, 甜瓜茎, 菜瓜（变种）, 甜瓜叶, 酱瓜, 越瓜, 甜瓜花 |
| This taxon is source of | melon, muskmelon, cantaloupe, muskmelon juice |
| Described by source | Zhiwu Mingshi Tukao, Flora Reipublicae Popularis Sinicae, volume 73(1), Encyclopædia Britannica 11th edition |
| Invasive to | Şanhaý |
| Maintained by WikiProject | WikiProject Invasion Biology |
| Hardiness of plant | 2 |
| Taxon range | Şanhaý, Pekin, Hytaý Halk Respublikasy, 福建, Tibet Awtonom Sebiti, Guangdong |
| Taxon author citation | L. |
| GRIN URL | https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=404410 |
| Sequenced genome URL | https://plants.ensembl.org/Cucumis_melo |
| Has part(s) of the class | muskmelon, cantaloupe |
| Commons gallery | Cucumis melo |
| Commons category | Cucumis melo |
| Topic's main category | Category:Cucumis melo |
| Cucumis melo | |
Fransua Bernýe on ýedinji asyrda gyş paslynda Delide Orta Aziýadan getirilen gawunlaryň gymmat bahadan satylýandygy hakynda ýazypdyr. Ol gawunlary pagta dolap eltýän ekenler. Türkmen gawunlary hytaý imperatorlarynyň, hindi şalarynyň we arap halifleriniň desterhanlaryny bezese, şirin-şeker türkmen gawunlary Soltan Sanjaryň, Baýram han Türkmeniň we beýleki türkmen hökümdarlarynyň söýer aşy bolupdyr.
Orta Aziýaly täjirler gawunlary Ýewropa hem äkidipdirler. Ýöne gawuny barjamly, baý adamlar satyn alyp bilipdir. Umuman, gawun şa desterhanyna mynasyp ýokumly iýmit hasaplanypdyr. Ýewropa patyşalary dabaraly gawun iýişlige öz golastyndakylaryň diňe golaýlaryny çagyrypdyrlar. Gawuny ýewropalylar diýseň gowy görüpdirler. Mysal üçin, Rim imperatory Klawdiý Albin ertirlik naharynda gawun iýmegi gowy görýän eken.
Lukman Hekim diýlip tanalýan meşhur Ibn Sina hem türkmen gawunlarynyň dürli kesellere dermandygyny aýdyp, olary öz tebipçilik işinde giňden ulanypdyr. Sebäbi gawunlaryň düzüminde gant, karotin, S,R witaminleri, adam organizmi üçin gymmatly minerallar köp. Gawun peşew halta, öt halta, bagra, az-azdan iýilse aşgazana, içegelere oňat täsir edýär. Ol nerw rahatlygyny döredip, keýpiňi çag edýär. Gün şöhlesiniň ýakymsyz täsirini aýyrýar. Waharman gawunynyň ternesi inçekeseliň, öýken keselleriniň, demgysmanyň dermanydyr.
Türkmenistanda gawunyň haýsy döwürlerden bäri ösdürilip ýetişdirilýändigi barada taryhyň saralan sahypalarynda maglumatlar bar. Muňa Merwde gazuw-agtaryş işleri geçirilen wagty gadymy Gäwürgaladan tapylan gawun çigitleri hem şaýatlyk edýär. Biziň eýýamymyzyň VI asyrynda Türkmenistanda bakja ekinlerini, esasanam gawundyr garpyz ekýän daýhanlar ýer üçin tölenýän salgytdan boşadylýan eken.
Biziň günlerimizde ýurdumyzyň babadaýhanlary gawunlaryň dürli görnüşlerini ösdürip ýetişdirýärler. Sahawatly topragyň nury çaýylan bereketli gawunyň ösdürilip ýetişdirilişine ünsüň güýçlenmegi ýöne ýerden däldir. Merhemetli Prezidentimiziň gawun baýramyny bellemek hakynda Perman çykaryp, şol baýramyň döwlet derejesinde bellenip geçilmegi türkmen gawunlaryny döreden ata-baba daýhanlarymyza uly hormatymyz bolup, beýleki bir tarapdan bolsa bu datly bakja önümiň ýurdumyzda ösdürilip ýetişdirilýändigine buýsanjymyzdyr.
Ulanylan çeşmeler
EÝHO - http://www.eyho.8m.net
Awtor: www.NiNa.Az
Neşir edilen senesi:
wikipediýa, wiki, kitap, kitaplar, kitaphana, makala, oka, göçürip al, mugt, mugt göçürip al, mp3, wideo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, surat, aýdym-saz, aýdym, film, kitap, oýun, oýunlar, jübi telefony, android, ios, alma, jübi telefony, samsung, iphone, xiomi, xiaomi kompýuter, Gawun hakda maglumat, Gawun näme? Gawun näme diýmek?
Gawun Turkmen gawunlarynyn san sohraty barada dunyanin belli jahankesdeleri we taryhcylary gyzykly maglumatlary galdyryp gidipdirler XII asyrda yasap gecen fransuz syyahatcysy Men hic yerde seyle datly tagam datmandym diyse on ikinji asyryn meshur taryhcysy Al Makdisi Merwin kosukli osumliklerine hem de gawunlaryna tay geljek zat yokdur diyipdir Merw we Horezm gawunlaryny arap halyflary Mamunyn we Wasihin kosklerine dasy buz bilen gursalan gursun gaplarda eltipdirler Olar eltilmeli yerine zayalanman eltilen halatynda her gawun ucin 700 dirhem tolapdirler Gawun Has usefodder medicinal plant fruit Short nameC melo source source source Taxon nameCucumis melo Taxon rankBiologik gornus Parent taxonCucumis Taxon common namemelon melon Meloen meloun cukrovy herkkumeloni 甜瓜 香瓜 哈密瓜 白兰瓜 华莱士瓜 甜瓜 马泡瓜 瓜蒂 甜瓜蒂 甜瓜根 穿肠草 甜瓜子 甜瓜皮 甜瓜茎 菜瓜 变种 甜瓜叶 酱瓜 越瓜 甜瓜花 This taxon is source ofmelon muskmelon cantaloupe muskmelon juice Described by sourceZhiwu Mingshi Tukao Flora Reipublicae Popularis Sinicae volume 73 1 Encyclopaedia Britannica 11th edition Invasive toSanhay Maintained by WikiProjectWikiProject Invasion Biology Hardiness of plant2 Taxon rangeSanhay Pekin Hytay Halk Respublikasy 福建 Tibet Awtonom Sebiti Guangdong Taxon author citationL GRIN URLhttps npgsweb ars grin gov gringlobal taxonomydetail aspx id 404410 Sequenced genome URLhttps plants ensembl org Cucumis melo Has part s of the classmuskmelon cantaloupe Commons galleryCucumis melo Commons categoryCucumis melo Topic s main categoryCategory Cucumis melo Cucumis melo Fransua Bernye on yedinji asyrda gys paslynda Delide Orta Aziyadan getirilen gawunlaryn gymmat bahadan satylyandygy hakynda yazypdyr Ol gawunlary pagta dolap eltyan ekenler Turkmen gawunlary hytay imperatorlarynyn hindi salarynyn we arap haliflerinin desterhanlaryny bezese sirin seker turkmen gawunlary Soltan Sanjaryn Bayram han Turkmenin we beyleki turkmen hokumdarlarynyn soyer asy bolupdyr Orta Aziyaly tajirler gawunlary Yewropa hem akidipdirler Yone gawuny barjamly bay adamlar satyn alyp bilipdir Umuman gawun sa desterhanyna mynasyp yokumly iymit hasaplanypdyr Yewropa patysalary dabaraly gawun iyislige oz golastyndakylaryn dine golaylaryny cagyrypdyrlar Gawuny yewropalylar diysen gowy gorupdirler Mysal ucin Rim imperatory Klawdiy Albin ertirlik naharynda gawun iymegi gowy goryan eken Lukman Hekim diylip tanalyan meshur Ibn Sina hem turkmen gawunlarynyn durli kesellere dermandygyny aydyp olary oz tebipcilik isinde ginden ulanypdyr Sebabi gawunlaryn duzuminde gant karotin S R witaminleri adam organizmi ucin gymmatly minerallar kop Gawun pesew halta ot halta bagra az azdan iyilse asgazana icegelere onat tasir edyar Ol nerw rahatlygyny doredip keypini cag edyar Gun sohlesinin yakymsyz tasirini ayyryar Waharman gawunynyn ternesi incekeselin oyken kesellerinin demgysmanyn dermanydyr Turkmenistanda gawunyn haysy dowurlerden bari osdurilip yetisdirilyandigi barada taryhyn saralan sahypalarynda maglumatlar bar Muna Merwde gazuw agtarys isleri gecirilen wagty gadymy Gawurgaladan tapylan gawun cigitleri hem sayatlyk edyar Bizin eyyamymyzyn VI asyrynda Turkmenistanda bakja ekinlerini esasanam gawundyr garpyz ekyan dayhanlar yer ucin tolenyan salgytdan bosadylyan eken Bizin gunlerimizde yurdumyzyn babadayhanlary gawunlaryn durli gornuslerini osdurip yetisdiryarler Sahawatly topragyn nury cayylan bereketli gawunyn osdurilip yetisdirilisine unsun guyclenmegi yone yerden daldir Merhemetli Prezidentimizin gawun bayramyny bellemek hakynda Perman cykaryp sol bayramyn dowlet derejesinde bellenip gecilmegi turkmen gawunlaryny doreden ata baba dayhanlarymyza uly hormatymyz bolup beyleki bir tarapdan bolsa bu datly bakja onumin yurdumyzda osdurilip yetisdirilyandigine buysanjymyzdyr Ulanylan cesmelerEYHO http www eyho 8m net