Azərbaycan
Lietuva
Malta
ශ්රී ලංකාව
Türkmenistan
Türkiyə
Hristofor Kolumb 1451 ỳylyň oktỳabr aỳynda Genuỳada dogulỳar Onuň kakasy Dominika Kolombo ejesi Susanna Intanazora bolup
Hristofor Kolumb
Hristofor Kolumb 1451 ỳylyň oktỳabr aỳynda Genuỳada dogulỳar. Onuň kakasy Dominika Kolombo, ejesi Susanna Intanazora bolupdyr. Kolumbyň kakasy örän garyp ỳaşapdyr. Hatda onuň hususy ỳaşaỳyş jaỳyda bolmandyr. Ol ỳüň ussahanasynda işläpdir. Kolumb hem şol erde işleỳän ekeni. Kolumb mekdepde okamandyr emma ditalỳan, ispan, portugal dillerinde gürläp bilipdir. Ol 1472-1485 ỳyllarda Ispaniỳada ỳaşapdyr we uly kynçylyk çekipdir. Şol wagtda Genuỳa söwda ekspedisiỳasynda egeỳ, Arhipelaga ỳüzüpdir. Şu ỳyllarda Hios adasynda Paolo hegro gulluk edỳär. 1476 ỳylda Portugaliỳa gelỳär we 9 ỳylyň dowamynda P.Nesronyň dellaly bolupdyr. Kolumbyň dogany Bartolomeỳ deňiz kartasyny çyzmak bilen meşgullanypdyr.
1479-1480-nji ỳyllarda Madeỳra adasyna göçỳär. Şu döwürde syỳahat barada köp pikirleri ỳüregine düwỳär. Kolumbyň plany we ekspedisiỳasyny taỳỳarlaỳyşy
Portugal tagtyna kord Loan II (1481) geçenden soň Portugal deňizde ỳüzüjileriniň Hindistana işjeň (aktiw) ỳörişleri taỳỳarlanyp başlanypdyr. 1483 ỳylda Kolumb Portugallar bilen uly deňiz ekspedisiỳasyny gurmak barada gepleşikler geçiripdir.
Emma onuň düzen (proỳektini) taslamasyny golda alyp Katiliỳa ugraỳar – Kolumb ruhany Antonio Morasso bilen duşuşỳar (asly astrolog.) Ol Kolumba kömek bermäge söz berỳär. Onuň teklibi bilen Kolumb Korola onuň ỳanynda düşündirmekçi bolỳar, emma Ispan alymlarynyň gahary gelỳär. 1487-1488 ỳylarda Kolumb Kord tarapyndan kabul edilỳär, emma netijesinde garaşmaly bolỳär. Sebäbi şol wagyt Granada bilen Kastiliỳanyň arasynda söweş gidỳardi. Şonuň üçin Kolumb dogany Bortolomeỳi Angliỳa we Fransiỳa iberỳar. Fransiỳa koroly Karl VIII onuň taslamasy (proekti) bilen gyzyklanypdyr. Kolumb Fransiỳa gitjek bolup durka, 1489-njy ỳylda ol ispan korolyň köşgüne çagyrylỳar. Korol Ferdinand, korolewa Isabella Kolumba “admiral we ähli deňiz ỳerleriniň wise-kordy” diỳen at bilen hormatlap akdygyny duỳdurỳar. Kolumbyň I-nji syỳahaty (ekspedisiỳasy) barada örän köp maglumatlar bar. 1492 ỳylyň 6/IX üç gämiden ybarat eskadra ispan portyndan çykyp Kanar adalaryna ugraỳar. Ol eliň ugruna hereket edỳär. Kolumb kim ilki ỳeri görşe ispan hökümetiniň sylaglajakdygyny duỳdurỳar.
Onuň ilkinji baran adasynda bugdaỳ reňkli adamlar bolup, hiç hili demire duş gelmändir. Bu adany “San-salwador” diỳip atlandyrypdyr (Halas ediji). Soňky açylan adalaryna Santa Mariỳa Komsepsion, Fernandina atlar beripdir. Bu adalarda altyn çykỳan ỳerler bolmandyr, ỳöne altyndan ỳasalan şaỳ-sepler (zynjyrlyk) bilen bezelen indeỳlere duşupdyrlar.
Soňra Kolumb Ispanỳola adasyny açỳar we onuň gämiçileri köp gyzyl tapỳarlar. Howidad diỳen adada 39 ispan gämiçisi galỳar. Iň kiçi gämi bilen Ispaniỳa dolanyp gelỳar. Bu günbatar ỳarym şarlarda Ýewropalylaryň ilkinji koloniỳasy bolupdyr. 1493 ỳylyň ahyrynda Kolumb Ispaniỳa gaỳdyp gelỳar. Kolumba admiral we wise-Korol atlary berilỳar. Kolumbyň 2-nji ỳörişine ỳüzlerçe daỳhanlar, ruhanylar we beỳlekiler gatnaşỳar. 1493-njy ỳylyň 25/IX Kadişden çykyp 1493 3/XI Dominoko adsyny açỳar. Birnäçe adalary açandan soň Kolumb Guwadelupa adasynyň üsti bilen Howidad adsyna gelỳar, bu ỳerde öňki galan adamlarynyň ỳekejesinide tapmandyr (olary öldürüpdirler).
Espanỳola adsynyň kenarynda guran şäherine Isabella adyny dakỳar. Ol ỳerde Ohega tarapyndan ỳolbaşçylyk edilỳän topar gyzylyň bardygyny bilipdir. Kolumb bu ỳerde 5 gämi bilen 500 adam goỳup galanyny alyp Espanỳola ugraỳar.
Espanỳoladan getiren gyzyly örän az ekeni, şonuň üçin Korol Kolumb bilen şertnamany bozupdyr we 1495-nji ỳylda täze karar boỳunça Kastiliỳanyň borçly adamlary täze ỳerelere göçmegi we ol ỳerlerden korolyň hazynasyna gzyl getirmegi buỳurỳar.
Hakyna tutmalar razylaşỳar. 1496-njy ỳylda Kolumb Ispanya gelip täze ỳerleri açmak üçin özüne hususy berginiň berilmegini sorapdyr. Bu ỳerleri erkin adamlary alyp gitse gymmat düşjekdi, şonuň üçin Kolumb ol ỳerlere jenaỳatkärleri ibermegini Koroldan soraỳar. Kolumb uly kynçylyk bilen 3-nji ekspedisiỳasyna başlaỳar. 6 sany gämiden 300 adamdan ybarat 1498 ỳylda floty bilen San-Zukar portundan çykypdyr. Ol ỳolda gämileri (flotiliỳasyny) bölüpdir. Üç gämini Espanda ugradỳar, beỳlekilerini bolsa ỳaşyl burun adalaryna tarap ugradỳar. Üç hepdeden soň Frinidad adsyny açypdyr. Emma onuň Günorta Amerika materidigini Kolumb bilmändir. Frinidatdan demirgazyk-günbatarda Kolumb howply bogazy açyp. Oňa (Pasti Drakona) “Ajdarnanyň agzy” diỳip at berỳär. Kolumb şu 3-nji ỳörişinde Günorta Amerika kontingentine gelỳär, ol açylmadyk materige açdymmyka diỳip hem oỳlanỳar, emma oňa ynanman korola beren hasabatlarynda olar barada ỳatlamaỳar. Kolumb ömrüniň ahyryna çenli täze materigi Amerikany açandygyny bilmeỳär. Ol açan ỳerlerine “Hindistan”, ilatyna (“hindiler”) “indeỳler” diỳip gelipdir. . Amerikadaky ỳerli ilata indeỳler diỳmek hem şondan galypdyr.
Italỳan syỳahatçysy Amerigo wezipesi Kolumb açan ỳerleriniň täze materikdigini subut edỳar we onuň ady dakylỳar.
1502 ỳylda Kolumb merkezi Amerikanyň halkyna duşỳar.ol ỳerde örän köp gyzyla baỳ ỳerleri tapỳar. Oňa “Altyn” diỳip at berỳär. Kosta-Rikada Ispanlar indeỳleri gorkuzyp, bu ỳerde özara agzalalyklar başalnỳar. Howada ỳaramazlaşyp başlaỳar. 1502-nji ỳylyň bitaraplyk aỳynyň 5-de Kolumb yzyna gadỳar. Ol göni Ispaniỳa gaỳtman deňizsilerden karta alyp Ýamaỳka ugraỳar. Ol ỳerden 1504 ỳylda keselläp gaỳdỳar, Isabellanyň ölümi onuň ynamyny has hem gaçyrỳar.
1506-njy ỳylyň Magtymguly aỳynyň 20-sinde beỳik deňizde ỳüzüji aradan çykỳar.
Kolumb 4 ekspedisiỳasynyň netijesinde köp ỳerledi açỳar. San-Salwadow, Santa Mariỳa, Konsepsion, Espanỳola, Kiçi Antil adalary,Domenika, Ýamaỳka, Trinidad, Gonduras, Kosto-Riko, Panama, Nikaragua we ş.m. ỳerleri açỳar. Amerikanyň açylmagy bilen Günorta we merkezi Amerika ỳol açylỳar.
Awtor: www.NiNa.Az
Neşir edilen senesi:
wikipediýa, wiki, kitap, kitaplar, kitaphana, makala, oka, göçürip al, mugt, mugt göçürip al, mp3, wideo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, surat, aýdym-saz, aýdym, film, kitap, oýun, oýunlar, jübi telefony, android, ios, alma, jübi telefony, samsung, iphone, xiomi, xiaomi kompýuter, Hristofor Kolumb hakda maglumat, Hristofor Kolumb näme? Hristofor Kolumb näme diýmek?
Hristofor Kolumb 1451 ỳylyn oktỳabr aỳynda Genuỳada dogulỳar Onun kakasy Dominika Kolombo ejesi Susanna Intanazora bolupdyr Kolumbyn kakasy oran garyp ỳasapdyr Hatda onun hususy ỳasaỳys jaỳyda bolmandyr Ol ỳun ussahanasynda islapdir Kolumb hem sol erde isleỳan ekeni Kolumb mekdepde okamandyr emma ditalỳan ispan portugal dillerinde gurlap bilipdir Ol 1472 1485 ỳyllarda Ispaniỳada ỳasapdyr we uly kyncylyk cekipdir Sol wagtda Genuỳa sowda ekspedisiỳasynda egeỳ Arhipelaga ỳuzupdir Su ỳyllarda Hios adasynda Paolo hegro gulluk edỳar 1476 ỳylda Portugaliỳa gelỳar we 9 ỳylyn dowamynda P Nesronyn dellaly bolupdyr Kolumbyn dogany Bartolomeỳ deniz kartasyny cyzmak bilen mesgullanypdyr 1479 1480 nji ỳyllarda Madeỳra adasyna gocỳar Su dowurde syỳahat barada kop pikirleri ỳuregine duwỳar Kolumbyn plany we ekspedisiỳasyny taỳỳarlaỳysy Portugal tagtyna kord Loan II 1481 gecenden son Portugal denizde ỳuzujilerinin Hindistana isjen aktiw ỳorisleri taỳỳarlanyp baslanypdyr 1483 ỳylda Kolumb Portugallar bilen uly deniz ekspedisiỳasyny gurmak barada geplesikler geciripdir Emma onun duzen proỳektini taslamasyny golda alyp Katiliỳa ugraỳar Kolumb ruhany Antonio Morasso bilen dususỳar asly astrolog Ol Kolumba komek bermage soz berỳar Onun teklibi bilen Kolumb Korola onun ỳanynda dusundirmekci bolỳar emma Ispan alymlarynyn gahary gelỳar 1487 1488 ỳylarda Kolumb Kord tarapyndan kabul edilỳar emma netijesinde garasmaly bolỳar Sebabi sol wagyt Granada bilen Kastiliỳanyn arasynda sowes gidỳardi Sonun ucin Kolumb dogany Bortolomeỳi Angliỳa we Fransiỳa iberỳar Fransiỳa koroly Karl VIII onun taslamasy proekti bilen gyzyklanypdyr Kolumb Fransiỳa gitjek bolup durka 1489 njy ỳylda ol ispan korolyn kosgune cagyrylỳar Korol Ferdinand korolewa Isabella Kolumba admiral we ahli deniz ỳerlerinin wise kordy diỳen at bilen hormatlap akdygyny duỳdurỳar Kolumbyn I nji syỳahaty ekspedisiỳasy barada oran kop maglumatlar bar 1492 ỳylyn 6 IX uc gamiden ybarat eskadra ispan portyndan cykyp Kanar adalaryna ugraỳar Ol elin ugruna hereket edỳar Kolumb kim ilki ỳeri gorse ispan hokumetinin sylaglajakdygyny duỳdurỳar Onun ilkinji baran adasynda bugdaỳ renkli adamlar bolup hic hili demire dus gelmandir Bu adany San salwador diỳip atlandyrypdyr Halas ediji Sonky acylan adalaryna Santa Mariỳa Komsepsion Fernandina atlar beripdir Bu adalarda altyn cykỳan ỳerler bolmandyr ỳone altyndan ỳasalan saỳ sepler zynjyrlyk bilen bezelen indeỳlere dusupdyrlar Sonra Kolumb Ispanỳola adasyny acỳar we onun gamicileri kop gyzyl tapỳarlar Howidad diỳen adada 39 ispan gamicisi galỳar In kici gami bilen Ispaniỳa dolanyp gelỳar Bu gunbatar ỳarym sarlarda Yewropalylaryn ilkinji koloniỳasy bolupdyr 1493 ỳylyn ahyrynda Kolumb Ispaniỳa gaỳdyp gelỳar Kolumba admiral we wise Korol atlary berilỳar Kolumbyn 2 nji ỳorisine ỳuzlerce daỳhanlar ruhanylar we beỳlekiler gatnasỳar 1493 njy ỳylyn 25 IX Kadisden cykyp 1493 3 XI Dominoko adsyny acỳar Birnace adalary acandan son Kolumb Guwadelupa adasynyn usti bilen Howidad adsyna gelỳar bu ỳerde onki galan adamlarynyn ỳekejesinide tapmandyr olary oldurupdirler Espanỳola adsynyn kenarynda guran saherine Isabella adyny dakỳar Ol ỳerde Ohega tarapyndan ỳolbascylyk edilỳan topar gyzylyn bardygyny bilipdir Kolumb bu ỳerde 5 gami bilen 500 adam goỳup galanyny alyp Espanỳola ugraỳar Espanỳoladan getiren gyzyly oran az ekeni sonun ucin Korol Kolumb bilen sertnamany bozupdyr we 1495 nji ỳylda taze karar boỳunca Kastiliỳanyn borcly adamlary taze ỳerelere gocmegi we ol ỳerlerden korolyn hazynasyna gzyl getirmegi buỳurỳar Hakyna tutmalar razylasỳar 1496 njy ỳylda Kolumb Ispanya gelip taze ỳerleri acmak ucin ozune hususy berginin berilmegini sorapdyr Bu ỳerleri erkin adamlary alyp gitse gymmat dusjekdi sonun ucin Kolumb ol ỳerlere jenaỳatkarleri ibermegini Koroldan soraỳar Kolumb uly kyncylyk bilen 3 nji ekspedisiỳasyna baslaỳar 6 sany gamiden 300 adamdan ybarat 1498 ỳylda floty bilen San Zukar portundan cykypdyr Ol ỳolda gamileri flotiliỳasyny bolupdir Uc gamini Espanda ugradỳar beỳlekilerini bolsa ỳasyl burun adalaryna tarap ugradỳar Uc hepdeden son Frinidad adsyny acypdyr Emma onun Gunorta Amerika materidigini Kolumb bilmandir Frinidatdan demirgazyk gunbatarda Kolumb howply bogazy acyp Ona Pasti Drakona Ajdarnanyn agzy diỳip at berỳar Kolumb su 3 nji ỳorisinde Gunorta Amerika kontingentine gelỳar ol acylmadyk materige acdymmyka diỳip hem oỳlanỳar emma ona ynanman korola beren hasabatlarynda olar barada ỳatlamaỳar Kolumb omrunin ahyryna cenli taze materigi Amerikany acandygyny bilmeỳar Ol acan ỳerlerine Hindistan ilatyna hindiler indeỳler diỳip gelipdir Amerikadaky ỳerli ilata indeỳler diỳmek hem sondan galypdyr Italỳan syỳahatcysy Amerigo wezipesi Kolumb acan ỳerlerinin taze materikdigini subut edỳar we onun ady dakylỳar 1502 ỳylda Kolumb merkezi Amerikanyn halkyna dusỳar ol ỳerde oran kop gyzyla baỳ ỳerleri tapỳar Ona Altyn diỳip at berỳar Kosta Rikada Ispanlar indeỳleri gorkuzyp bu ỳerde ozara agzalalyklar basalnỳar Howada ỳaramazlasyp baslaỳar 1502 nji ỳylyn bitaraplyk aỳynyn 5 de Kolumb yzyna gadỳar Ol goni Ispaniỳa gaỳtman denizsilerden karta alyp Yamaỳka ugraỳar Ol ỳerden 1504 ỳylda kesellap gaỳdỳar Isabellanyn olumi onun ynamyny has hem gacyrỳar 1506 njy ỳylyn Magtymguly aỳynyn 20 sinde beỳik denizde ỳuzuji aradan cykỳar Kolumb 4 ekspedisiỳasynyn netijesinde kop ỳerledi acỳar San Salwadow Santa Mariỳa Konsepsion Espanỳola Kici Antil adalary Domenika Yamaỳka Trinidad Gonduras Kosto Riko Panama Nikaragua we s m ỳerleri acỳar Amerikanyn acylmagy bilen Gunorta we merkezi Amerika ỳol acylỳar