Azərbaycan
Lietuva
Malta
ශ්රී ලංකාව
Türkmenistan
Türkiyə
Украина
Merkuriý simwoly Gün ulgamynyň Güne iň ýakyn planetasy ol Günüň daşyndan 88 ýer gije gündiziniň dowamynda aýlanýar Plane
Merkuriý
Merkuriý (simwoly: ) — Gün ulgamynyň Güne iň ýakyn planetasy, ol Günüň daşyndan 88 ýer gije-gündiziniň dowamynda aýlanýar. Planetanyň ady gadymy rimlileriň söwda hudaýy bolan ýüwrük hormatyna dakylypdyr, sebäbi ol asmanda beýleki planetalara garanyňda iň çalt hereket edýär.
Gün äleminiñ 1-njy planetasy. Radiusy 2439 km dykyzlygy 5,45 g/sm3, massasy 3,3·10 23 kg. Merkuriniñ iç gurlusy barada aýdylsa, onuñ massasynyñ 80 %-e ýetýän we radiusy 1800 km bolan demir ýadrosy bar. Onuñ ilkinji we üçünji gatlaklary kremnidendir diýlip hasap edilýär. Ol Günüñ töwereginde 47,89 km/s orta tizlik bilen hereket edip, bir aýlawy 88 günde tamamlaýar. Öz okunyñ töwereginden 176 günde bir aýlanýar. Netijede, Merkuriniñ iki ýylynda onuñ diñe bir gije gündizi geçýär. Merkuriý Güne 45,9 mln. km golaýlasyp, ondan 69,7 mln. km uzaklasýar. Tizlenme 3,72 m/s2. Günüñ dowamynda ýylylyk - 180oS-den +430oS aralyklarynda üýtgeýär. Onuñ örän az mukdarda howasy bar: 1 sm3-da 10 6 atoma golaý. Amerikanyñ hemrasy Mariner-10 -yñ alan maglumatlaryna görä, üstüniñ sekili Aýa meñzäp dur. Merkuriniñ aýlanýan oky onuñ hereket edýän tekizligine 2 gradus gysyk. Hereket edýän tekizligi bolsa ekliptika 7o gysyk. Sonuñ üçin ol Günüñ üstünden bir asyryñ dowamynda orta hasap bilen 13 gezek geçýär. Ol hadysa diñe Maý we Noýabr aýlarynda bolup geçýär. Onuñ az möçberde magnit meýdany bar (Ýeriñkiden 300 esse az).
[[Kategoriýa: planetalar]]
Edebiýat
Meláýew H. M 36. Syrly álem. - A.:Ylym neşirýaty,2004.
Salgylanmalar
- Merkuriniň syrlary Archived 2012-10-22 at the Wayback Machine
| Bu astronomiýa makala ownuk makaladyr. Ony üýtgetmek hem-de ösdürmek arkaly Wikipediýa kömek edip bilersiňiz. |
Awtor: www.NiNa.Az
Neşir edilen senesi:
wikipediýa, wiki, kitap, kitaplar, kitaphana, makala, oka, göçürip al, mugt, mugt göçürip al, mp3, wideo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, surat, aýdym-saz, aýdym, film, kitap, oýun, oýunlar, jübi telefony, android, ios, alma, jübi telefony, samsung, iphone, xiomi, xiaomi kompýuter, Merkuriý hakda maglumat, Merkuriý näme? Merkuriý näme diýmek?
Merkuriy simwoly Gun ulgamynyn Gune in yakyn planetasy ol Gunun dasyndan 88 yer gije gundizinin dowamynda aylanyar Planetanyn ady gadymy rimlilerin sowda hudayy bolan yuwruk hormatyna dakylypdyr sebabi ol asmanda beyleki planetalara garanynda in calt hereket edyar Merkuriy Gun aleminin 1 njy planetasy Radiusy 2439 km dykyzlygy 5 45 g sm3 massasy 3 3 10 23 kg Merkurinin ic gurlusy barada aydylsa onun massasynyn 80 e yetyan we radiusy 1800 km bolan demir yadrosy bar Onun ilkinji we ucunji gatlaklary kremnidendir diylip hasap edilyar Ol Gunun towereginde 47 89 km s orta tizlik bilen hereket edip bir aylawy 88 gunde tamamlayar Oz okunyn towereginden 176 gunde bir aylanyar Netijede Merkurinin iki yylynda onun dine bir gije gundizi gecyar Merkuriy Gune 45 9 mln km golaylasyp ondan 69 7 mln km uzaklasyar Tizlenme 3 72 m s2 Gunun dowamynda yylylyk 180oS den 430oS aralyklarynda uytgeyar Onun oran az mukdarda howasy bar 1 sm3 da 10 6 atoma golay Amerikanyn hemrasy Mariner 10 yn alan maglumatlaryna gora ustunin sekili Aya menzap dur Merkurinin aylanyan oky onun hereket edyan tekizligine 2 gradus gysyk Hereket edyan tekizligi bolsa ekliptika 7o gysyk Sonun ucin ol Gunun ustunden bir asyryn dowamynda orta hasap bilen 13 gezek gecyar Ol hadysa dine May we Noyabr aylarynda bolup gecyar Onun az mocberde magnit meydany bar Yerinkiden 300 esse az Kategoriya planetalar EdebiyatMelayew H M 36 Syrly alem A Ylym nesiryaty 2004 SalgylanmalarMerkurinin syrlary Archived 2012 10 22 at the Wayback Machine Bu astronomiya makala ownuk makaladyr Ony uytgetmek hem de osdurmek arkaly Wikipediya komek edip bilersiniz