Azərbaycan
Deutschland
Lietuva
Malta
ශ්රී ලංකාව
Türkmenistan
Türkiyə
Украина
Teýemmum arap تيمم çägeden täret Teýemmum arassa toprak bilen ýüzi we gollary mesh etmek diýmekdir Teýemmüm hijretiň bäş
Teýemmum
Teýemmum (arap. تيمم — çägeden täret).
Teýemmum arassa toprak bilen ýüzi we gollary mesh etmek diýmekdir. Teýemmüm hijretiň bäşinji ýylynda Beni Mustalyk ýörişi wagtynda, Pygamberimiz bilen müňe golaý yslam goşunynyň ertir namazy üçin suw tapyp bilmedik wagty inen şu aýat arkaly meşrug kylynypdyr: «...eger-de hassa ýa-da saparda bolsaňyz, ýa-da hajathanadan gelen bolsaňyz, ýa-da aýallaryňyz bilen jynsy gatnaşyk eden bolsaňyz, suw tapmasaňyz, arassa topraga teýemmüm ediň...» (Maide süresi, 6-njy aýat). Teýemmüm diňe Muhammet ymmatyna berlen ýeňillikdir. Bir musulman suw ýok ýagdaýynda, ýa-da hassalyk sebäpli suwy ulanmak mümkin bolmasa, hades (jünüplik ýa-da taharetsizlik) halyndan teýemmüm arkaly arassalanmalydyr. Şeýlelikde, Allaha ybadat we gulluk borjuny ýerine ýetirip biler.
Pygamberimiz teýemmümiň ymmatyna Allahyň lutuf we yhsanydygyny hadysynda şeýle beýan edýär: «Menden öňki pygamberlere berilmedik bäş zat maňa berildi. Bulardan biri-de, topragyň mesjit we arassalaýjy kylynmagydyr. Kim nirede namaz wagty girse, şol ýerde namazyny okasyn», (Buhary, Müslim, Tirmizi).
Teýemmümiň hökümini bildirýän aýatyň ahyrynda şeýle diýilýär: «Allah size kynçylyk islemez, şükür edersiňiz diýip, sizi arassalamak we size beren nygmatynyň üstüni ýetirmek isleýär».
Teýemmüm kylmagyň şertleri
Teýemmüm esasy iki sebäp netijesinde kylynýar:
- Suwuň ýoklugy. Namaz okajak adam suw ýok ýagdaýynda ýa-da ýeterlik mukdarda suw bolmasa, teýemmüm kylyp bilmegi üçin ilki bilen hökman suw gözlegine çykmalydyr. Saparda bolnan ýagdaýda töwerekde ilatly ýer bolmasa, ýa-da ilatly ýer bir mil (1850 m.) uzaklykda bolsa, suw gözlemek malyna, ýa janyna howply bolsa, suw gözlemäge mejbur däldir.
- Suwy peýdalanmak mümkin däl ýagdaýynda. Ygtybarly tebibiň maslahaty boýunça suw ulanmak zyýanly bolan hassa adama taharet ýa-da gusulda suw ulanmak wajyp däldir. Tämizlikden ötri, içmek, ýa-da naharda ulanmak ýaly has zerur zatlar üçin gerek bolup, başga-da suw bolmasa, teýemmüm kylmaga rugsat edilýär. Suwuň ýa-da howanyň juda sowuklygy sebäpli, hassalyk ýa-da ölüm howpy bolan ýagdaýynda teýemmüm kylynýar.
Teýemmümiň sahyh bolmagynyň şertleri
- Teýemmüm alýan wagtyň taharet bozujy halyň bolmazlygy.
- Ýüz, el we gollarda mum, boýag we dyrnak reňkleri ýaly, suw geçirmeýän zatlaryň bolmazlygy.
- Topragyň arassa bolmagy. Çäge, mermer, kerpiç ýaly zatlar bilen hem teýemmüm etmek bolar.
Teýemmümiň farzlary
- Niýet. Niýet teýemmümiň şertidir. Namaz okajak namaza, gusul aljak gusul almaga, Kuran okajak Kuran okamaga aýratynlykda niýet edip, teýemmüm kylmalydyr.
- Ýüzi mesh etmek. Elleri topraga urup taharetde ýüzüň ýuwulmagy hökman bolan ýerleri mesh edilýär.
- Gollary mesh etmek. Ýüzi mesh edeniňden soň gollar tirsekler bilen birlikde mesh edilýär.
Teýemmümiň sünnetleri
- «Besmele» bilen başlamak.
- Topraga ýa-da toprak jynsyndan bolan bir zada barmaklaryň arasy açyk ýagdaýda elleri goýup, ilki öňe, soň yza çekmek.
- Elleri toprakdan galdyranyňda gum köp ýapyşan bolsa, bir-birine urup kakmak.
- Tertibe görä, arasyny üzmän berjaý etmek.
Teýemmumiň kylnyşy
Ilki niýet edilýär. «Besmele» aýdylýar. Iki el, barmaklar açyk ýagdaýda topraga degrilip ilki öňe, soňra yza sürtülýär. Ýüz mesh edilenden soň bolsa, eller täzeden topraga sürtülip, gollar mesh edilýär.
Teýemmümi bozýan zatlar
- Tahareti bozýan we gusul almagy zerur edýän her bir zat teýemmümi hem bozar.
- Teýemmümi meşrug kylan uzur halynyň geçmegi.
Teýemmüm bilen baglanyşykly käbir meseleler
- Namaz okalyp durka suw tapylsa, taharet hem namaz hem bozular.
- Namaz okalandan soň, ýa-da uzur haly geçenden soň, suw tapylsa, teýemmüm bozulýar, emma namaz täzeden okalmaýar.
- Bir teýemmüm bilen farz, nafile... islendik namaz okalyp bilner. Ymam Şafyga görä, bir teýemmüm bilen diňe bir farz namazyny okamak bolar. Şonuň üçin her farz namazy üçin täzeden teýemmüm kylmak iň laýygydyr.
- Jünüplik sebäpli teýemmüm eden kişi taharet bozjak bir hal ýüze çyksa, onuň diňe tahareti bozulýar. Eger diňe taharet kylmaga ýetjek suw tapsa, taharet kylmalydyr, ýogsa ýene teýemmüm almaly.
- Namaz wagty geçmänkä suw taparyn umydy bilen suw gözläp eglenseň, teýemmümi wagtyň soňunda almak mendupdyr. Suw tapyp bilmejegine doly göz ýetiren adam – wagt girmezden öň teýemmüm edip biler.
- Taharet kylmaga-da, teýemmüm almaga-da güýji ýetmeýän biri – ýanynda kömek etjek adam bolmasa, namaz okamaly däldir.
- Zyndandaky adam taharet kylar ýaly suw ýa-da teýemmüm edere toprak tapyp bilmese, Ymam Agzam we Ymam Muhammede görä, namazyny soňa goýmaly. Ýagdaýy bolanda kaza etmeli.
- Tämiz ýerde köp adam teýemmüm edip biler.
Salgylanmalar
- https://en.wikipedia.org/wiki/Tayammum
Awtor: www.NiNa.Az
Neşir edilen senesi:
wikipediýa, wiki, kitap, kitaplar, kitaphana, makala, oka, göçürip al, mugt, mugt göçürip al, mp3, wideo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, surat, aýdym-saz, aýdym, film, kitap, oýun, oýunlar, jübi telefony, android, ios, alma, jübi telefony, samsung, iphone, xiomi, xiaomi kompýuter, Teýemmum hakda maglumat, Teýemmum näme? Teýemmum näme diýmek?
Teyemmum arap تيمم cageden taret Teyemmum arassa toprak bilen yuzi we gollary mesh etmek diymekdir Teyemmum hijretin basinji yylynda Beni Mustalyk yorisi wagtynda Pygamberimiz bilen mune golay yslam gosunynyn ertir namazy ucin suw tapyp bilmedik wagty inen su ayat arkaly mesrug kylynypdyr eger de hassa ya da saparda bolsanyz ya da hajathanadan gelen bolsanyz ya da ayallarynyz bilen jynsy gatnasyk eden bolsanyz suw tapmasanyz arassa topraga teyemmum edin Maide suresi 6 njy ayat Teyemmum dine Muhammet ymmatyna berlen yenillikdir Bir musulman suw yok yagdayynda ya da hassalyk sebapli suwy ulanmak mumkin bolmasa hades junuplik ya da taharetsizlik halyndan teyemmum arkaly arassalanmalydyr Seylelikde Allaha ybadat we gulluk borjuny yerine yetirip biler Pygamberimiz teyemmumin ymmatyna Allahyn lutuf we yhsanydygyny hadysynda seyle beyan edyar Menden onki pygamberlere berilmedik bas zat mana berildi Bulardan biri de topragyn mesjit we arassalayjy kylynmagydyr Kim nirede namaz wagty girse sol yerde namazyny okasyn Buhary Muslim Tirmizi Teyemmumin hokumini bildiryan ayatyn ahyrynda seyle diyilyar Allah size kyncylyk islemez sukur edersiniz diyip sizi arassalamak we size beren nygmatynyn ustuni yetirmek isleyar Teyemmum kylmagyn sertleriTeyemmum esasy iki sebap netijesinde kylynyar Suwun yoklugy Namaz okajak adam suw yok yagdayynda ya da yeterlik mukdarda suw bolmasa teyemmum kylyp bilmegi ucin ilki bilen hokman suw gozlegine cykmalydyr Saparda bolnan yagdayda towerekde ilatly yer bolmasa ya da ilatly yer bir mil 1850 m uzaklykda bolsa suw gozlemek malyna ya janyna howply bolsa suw gozlemage mejbur daldir Suwy peydalanmak mumkin dal yagdayynda Ygtybarly tebibin maslahaty boyunca suw ulanmak zyyanly bolan hassa adama taharet ya da gusulda suw ulanmak wajyp daldir Tamizlikden otri icmek ya da naharda ulanmak yaly has zerur zatlar ucin gerek bolup basga da suw bolmasa teyemmum kylmaga rugsat edilyar Suwun ya da howanyn juda sowuklygy sebapli hassalyk ya da olum howpy bolan yagdayynda teyemmum kylynyar Teyemmumin sahyh bolmagynyn sertleriTeyemmum alyan wagtyn taharet bozujy halyn bolmazlygy Yuz el we gollarda mum boyag we dyrnak renkleri yaly suw gecirmeyan zatlaryn bolmazlygy Topragyn arassa bolmagy Cage mermer kerpic yaly zatlar bilen hem teyemmum etmek bolar Teyemmumin farzlaryNiyet Niyet teyemmumin sertidir Namaz okajak namaza gusul aljak gusul almaga Kuran okajak Kuran okamaga ayratynlykda niyet edip teyemmum kylmalydyr Yuzi mesh etmek Elleri topraga urup taharetde yuzun yuwulmagy hokman bolan yerleri mesh edilyar Gollary mesh etmek Yuzi mesh edeninden son gollar tirsekler bilen birlikde mesh edilyar Teyemmumin sunnetleri Besmele bilen baslamak Topraga ya da toprak jynsyndan bolan bir zada barmaklaryn arasy acyk yagdayda elleri goyup ilki one son yza cekmek Elleri toprakdan galdyranynda gum kop yapysan bolsa bir birine urup kakmak Tertibe gora arasyny uzman berjay etmek Teyemmumin kylnysyIlki niyet edilyar Besmele aydylyar Iki el barmaklar acyk yagdayda topraga degrilip ilki one sonra yza surtulyar Yuz mesh edilenden son bolsa eller tazeden topraga surtulip gollar mesh edilyar Teyemmumi bozyan zatlarTahareti bozyan we gusul almagy zerur edyan her bir zat teyemmumi hem bozar Teyemmumi mesrug kylan uzur halynyn gecmegi Teyemmum bilen baglanysykly kabir meselelerNamaz okalyp durka suw tapylsa taharet hem namaz hem bozular Namaz okalandan son ya da uzur haly gecenden son suw tapylsa teyemmum bozulyar emma namaz tazeden okalmayar Bir teyemmum bilen farz nafile islendik namaz okalyp bilner Ymam Safyga gora bir teyemmum bilen dine bir farz namazyny okamak bolar Sonun ucin her farz namazy ucin tazeden teyemmum kylmak in layygydyr Junuplik sebapli teyemmum eden kisi taharet bozjak bir hal yuze cyksa onun dine tahareti bozulyar Eger dine taharet kylmaga yetjek suw tapsa taharet kylmalydyr yogsa yene teyemmum almaly Namaz wagty gecmanka suw taparyn umydy bilen suw gozlap eglensen teyemmumi wagtyn sonunda almak mendupdyr Suw tapyp bilmejegine doly goz yetiren adam wagt girmezden on teyemmum edip biler Taharet kylmaga da teyemmum almaga da guyji yetmeyan biri yanynda komek etjek adam bolmasa namaz okamaly daldir Zyndandaky adam taharet kylar yaly suw ya da teyemmum edere toprak tapyp bilmese Ymam Agzam we Ymam Muhammede gora namazyny sona goymaly Yagdayy bolanda kaza etmeli Tamiz yerde kop adam teyemmum edip biler Salgylanmalarhttps en wikipedia org wiki Tayammum