Azərbaycan
Deutschland
Lietuva
Malta
ශ්රී ලංකාව
Türkmenistan
Türkiyə
Украина
Abul ka sym Man sur Ha san Fer döw si Şanama eseriniň awtory şahyr Tak my nan da yň ga dy my şä he ri da daý han maş ga
Abulkasym Mansur Hasan Ferdöwsi
Abulkasym Mansur Hasan Ferdöwsi, "Şanama" eseriniň awtory, şahyr. Takmynan da yň gadymy şäheri da daýhan maşgalasynda dünýä inýär. Çagalyk we ýetginjeklik ýyllary barada maglumat ýok diýen ýalydyr. Gowy bilim alan we ny we Arapçany suwara bilipdir. Döwürdeşleri oňa "häkim" tahallusyny beripdir. Ferdöwsi uzak wagt Gaznada ýaşan we Soltan Mahmyt Gaznawynyň hyzmatynda bolan. 1020-nji ýylda aradan çykdy. Şahyryň mazaryna da doglan gününiň 1000 ýyllygy mynasybetli kaşaň aramgäh guruldy.
| Ferdöwsi Ferdosi فردوسی | |
| Doglan wagty we ýeri | 940 Tus, Samaniler |
|---|---|
| Aradan çykan wagty we ýeri | 1020 Tus, Gaznalylar |
| Käri | Şahyr |
| Dili | gadymy Pars dili |
| Periýod | Samaniler we Gaznalylar |
Epiki poema “Şanamanyň” awtory Abulkasym Mansur Hasan Ferdöwsi biziň sebitlerimizde uly meşhurlyga eýedir. Ferdöwsi takmynan, 933-nji ýylda Horasanyň gadymy şäheri Tusda daýhan maşgalasynda dünýä inýär. Onuň çagalyk we ýetginjeklik ýyllary barada maglumat ýok diýen ýalydyr. Ol öz döwrüniň gowy bilimini alyp, şol döwrüň edebi dilleri – parsça we arapça suwara gürläp başarypdyr. Ferdöwsi ylma aýratyn hormat goýupdyr. Oňa döwürdeşleri çuňňur we giň bilimi üçin, “häkim” ýagny akyldar tahallusyny beripdirler.
Ferdöwsi uzak wagtlap Gaznada ýaşap, Soltan Mahmyt Gaznawynyň hyzmatynda bolýar. Ol “Şanamany” hem oňa bagyşlap ýazýar. Onuň mesnewi galybyndaky “Şanama” eposy möçberi boýunça juda uly eserdir. Dürli hasaplamalara görä, Ferdöwsi bu gahrymançylykly eserini ýazmaga ömrüniň 35 ýylyny sarp edipdir. “Şanama” giň we saldamly taryhy eser bolup, adamzat jemgyýeti döränden soň ilkinji patyşa Keýumersiň patyşalyk eden döwri baradaky kyssa bilen başlanýar. Uly göwrümli eseriň gahrymançylykly bölüminde pälwan Zalyň we onuň ogly Rüstemiň gahrymançylygy hem-de olaryň deňsiz-taýsyz güýçleri barada söhbet edilýär. Syýawuş hakyndaky hekaýada bolsa, Watan goragy dabaralandyrylýar.
Şol zamanyň şahyrlarynyň milli düşünjeleriniň ösmegi bilen öz taryhy geçmişine gyzyklanmagy, olara täzeçe çemeleşmäge bolan islegi barha artýar. Şeýlelikde, taryhy rowaýatlaryň doly ýygyndysyny taýýarlamak üçin birnäçe synanyşyklar edilýär, ýöne has uly tutanýerliligi talap edýän bu işiň hötdesinden diňe Abulkasym Ferdöwsi gelýär. Ol Eýranyň taryhy rowaýatlaryny dolulygyna şygyr görnüşinde beýan etmeli diýen netijä gelýär. “Şanama” 60 müň beýtden ybarat bolup, Eýranyň 53 hökümdarynyň patyşalyk eden döwrüni öz içine alýar. Ferdöwsiniň özi poemasynyň diňe şalyklar baradadygyny öňe sürse-de, edebiýatçylar awtoryň ulanan çeşmelerine laýyklykda, ony üç sany uly ugra – mifologik, rowaýaty we taryhy şahalara bölýärler. Ferdöwsi resmi sasanid taryhy çeşmelerine salgylanyp, patyşalygy Peşdadiler, Keýaniler, Eşkaniler, Sasaniler ýaly 4 hanadanlyga bölýär. “Şanamada” sözüň hakyky manysyndaky juda täsin hyýaly dünýä bar. “Şanama” durşuna gündogar rowaýaty. Hut şonuň üçinem ol gyzykly, göwünlere ganat berýän ajaýyp eserdir.
Beýik şahyr 1020-nji ýylda aradan çykýar. Şahyryň mazaryna 1935-nji ýylda doglan gününiň 1000 ýyllygy mynasybetli kaşaň aramgäh gurulýar.
Şahyryň aramgähi abatlanylýar
Eýran Yslam Respublikasynyň habar beriş serişdeleriniň habarlaryna görä, häzirki wagtda Ferdöwsiniň aramgähini abatlamak maksady bilen Eýran Yslam Respublikasynyň Medeni miras, senetçilik we syýahatçylyk guramasy tarapyndan Maşadyň golaýyndaky Tus şäheriniň medeni miras toplumynda iri taslama amala aşyrylýar. Bu taslama Tus şäherinde ýerleşýän Abulkasym Mansur Hasan Ferdöwsiniň aramgähini we onuň ýanaşyk ýerindäki 6 gektardan ybarat medeni miras toplumyny öz içine alyp, ýakyn günlerde ulanmaga bermek meýilleşdirilýär.
Şanama
- - Mesnewi galybynda ýazylan.
Taryhy işleri
Ferdöwsi resmi sasanid taryhy çeşmelerine salgylanyp, patyşalygy , , , ýaly 4 hanadanlyga bölýär.
Çeşme
Gündogaryň beýik şahyry Archived 2019-03-30 at the Wayback Machine - , 24/06/2018. 12/08/2018 senesinde ulaşyldy.
Awtor: www.NiNa.Az
Neşir edilen senesi:
wikipediýa, wiki, kitap, kitaplar, kitaphana, makala, oka, göçürip al, mugt, mugt göçürip al, mp3, wideo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, surat, aýdym-saz, aýdym, film, kitap, oýun, oýunlar, jübi telefony, android, ios, alma, jübi telefony, samsung, iphone, xiomi, xiaomi kompýuter, Abulkasym Mansur Hasan Ferdöwsi hakda maglumat, Abulkasym Mansur Hasan Ferdöwsi näme? Abulkasym Mansur Hasan Ferdöwsi näme diýmek?
Abul ka sym Man sur Ha san Fer dow si Sanama eserinin awtory sahyr Tak my nan da yn ga dy my sa he ri da day han mas ga la syn da dun ya in yar Ca ga lyk we yet gin jek lik yyl la ry ba ra da mag lu mat yok di yen ya ly dyr Gowy bilim alan we ny we Arapcany suwara bilipdir Dowurdesleri ona hakim tahallusyny beripdir Ferdowsi uzak wagt Gaznada yasan we Soltan Mahmyt Gaznawynyn hyzmatynda bolan 1020 nji yyl da ara dan cyk dy Sa hy ryn ma za ry na da dog lan gu nu nin 1000 yyl ly gy my na sy bet li ka san aram gah gu ruldy Ferdowsi Ferdosi فردوسیDoglan wagty we yeri940 Tus SamanilerAradan cykan wagty we yeri1020 Tus GaznalylarKariSahyrDiligadymy Pars diliPeriyodSamaniler we Gaznalylar Epi ki poe ma Sa na ma nyn aw to ry Abul ka sym Man sur Ha san Fer dow si bi zin se bit le ri miz de uly mes hur ly ga eye dir Fer dow si tak my nan 933 nji yyl da Ho ra sa nyn ga dy my sa he ri Tus da day han mas ga la syn da dun ya in yar Onun ca ga lyk we yet gin jek lik yyl la ry ba ra da mag lu mat yok di yen ya ly dyr Ol oz dow runin go wy bi li mi ni alyp sol dow run ede bi dil le ri pars ca we arap ca su wa ra gur lap ba sa ryp dyr Fer dow si yl ma ay ra tyn hor mat go yup dyr Ona do wur des le ri cun nur we gin bi li mi ucin ha kim yag ny akyl dar ta hal lu sy ny be rip dir ler Fer dow si uzak wagt lap Gaz na da ya sap Sol tan Mah myt Gaz na wy nyn hyz ma tyn da bol yar Ol Sa na ma ny hem ona ba gys lap yaz yar Onun mes ne wi ga ly byn da ky Sa na ma epo sy moc be ri bo yun ca ju da uly eser dir Dur li ha sap la ma la ra go ra Fer dow si bu gah ry man cy lyk ly ese ri ni yaz ma ga om ru nin 35 yy ly ny sarp edip dir Sa na ma gin we sal dam ly ta ry hy eser bo lup adam zat jem gy ye ti do ran den son il kin ji pa ty sa Ke yu mer sin pa ty sa lyk eden dow ri ba ra da ky kys sa bi len bas lan yar Uly gow rum li ese rin gah ry man cy lyk ly bo lu min de pal wan Za lyn we onun og ly Rus te min gah ry man cy ly gy hem de ola ryn den siz tay syz guyc le ri ba ra da soh bet edil yar Sy ya wus ha kyn da ky he ka ya da bol sa Wa tan go ra gy da ba ra lan dy ryl yar Sol za ma nyn sa hyr la ry nyn mil li du sun je le ri nin os me gi bi len oz ta ry hy gec mi si ne gy zyk lan ma gy ola ra ta ze ce ce me les ma ge bo lan is le gi bar ha art yar Sey le lik de ta ry hy ro wa yat la ryn do ly yy gyn dy sy ny tay yar la mak ucin bir na ce sy na ny syk lar edil yar yo ne has uly tu tan yer li li gi ta lap ed yan bu isin hot de sin den di ne Abul ka sym Fer dow si gel yar Ol Ey ra nyn ta ry hy ro wa yat la ry ny do lu ly gy na sy gyr gor nu sin de be yan et me li di yen ne ti ja gel yar Sa na ma 60 mun beyt den yba rat bo lup Ey ra nyn 53 ho kum da ry nyn pa ty sa lyk eden dow ru ni oz ici ne al yar Fer dow si nin ozi poe ma sy nyn di ne sa lyk lar ba ra da dy gy ny one sur se de ede bi yat cy lar aw to ryn ula nan ces me le ri ne la yyk lyk da ony uc sa ny uly ug ra mi fo lo gik ro wa ya ty we ta ry hy sa ha la ra bol yar ler Fer dow si res mi sa sa nid ta ry hy ces me le ri ne sal gy la nyp pa ty sa ly gy Pes da di ler Ke ya ni ler Es ka ni ler Sa sa ni ler ya ly 4 ha na dan ly ga bol yar Sa na ma da so zun ha ky ky ma ny syn da ky ju da ta sin hy ya ly dun ya bar Sa na ma dur su na gun do gar ro wa ya ty Hut so nun uci nem ol gy zyk ly go wun le re ga nat ber yan aja yyp eser dir Be yik sa hyr 1020 nji yyl da ara dan cyk yar Sa hy ryn ma za ry na 1935 nji yyl da dog lan gu nu nin 1000 yyl ly gy my na sy bet li ka san aram gah gu rul yar Sahyryn aramgahi abatlanylyar Eyran Ys lam Res pub li ka sy nyn ha bar be ris se ris de le ri nin ha ba rla ry na go ra ha zir ki wagt da Fer dow si nin aram ga hi ni abat la mak mak sa dy bi len Ey ran Ys lam Res pub li ka sy nyn Me de ni mi ras se net ci lik we sy ya hat cy lyk gu ra ma sy ta ra pyn dan Ma sa dyn go la yyn da ky Tus sa he ri nin me de ni mi ras top lu myn da iri tas la ma ama la asy ryl yar Bu tas la ma Tus sa he rin de yer les yan Abul ka sym Man sur Ha san Fer dow si nin aram ga hi ni we onun ya na syk ye rin da ki 6 gek tar dan yba rat me de ni mi ras top lu my ny oz ici ne alyp ya kyn gun ler de ulan ma ga ber mek me yil les di ril yar Sanama Mesnewi galybynda yazylan Taryhy isleriFer dow si res mi sa sa nid ta ry hy ces me le ri ne sal gy la nyp pa ty sa ly gy ya ly 4 ha na dan ly ga bol yar CesmeGundogaryn beyik sahyry Archived 2019 03 30 at the Wayback Machine 24 06 2018 12 08 2018 senesinde ulasyldy