Azərbaycan
Deutschland
Lietuva
Malta
ශ්රී ලංකාව
Türkmenistan
Türkiyə
Украина
Bu makalada hiç bir maglumat hakynda ýok Bu makalada üpjün edilen maglumatlar hakynda salgylanma görkezilmändir Bu maglu
Balyk
Bu makalada hiç bir maglumat hakynda ýok. |
Balyk (Latynça: pisces) diňe suwda ýaşaýan we žabralary bilen dem alýan, sowuk ganly, ýüregi iki kameraly, ýumurta bilen köpelýän oňurgaly haýwanlardyr. Käbir görnüşler janly dogurmak arkaly köpelýär (guppy, gylyç, mole we ş.m.).Mysal üçin, süýji suwly balyk Guppy ( Poecilia reticulata ) ýumurtgasy enäniň göwresinde çykýar we diri dogulýar. Çiklidlerde inkubasiýa döwri aýalyň agzynda bolup geçýär. Ýumurtgalary agzynda öwürýän we kömelekleşme bolmagynyň öňüni alýan aýal, ýumurtga çykýança we hatda çagalar erkin ýüzüp başlaýança agzynda goraýar. Balyk suw durmuşynda iň möhüm jandarlaryň biridir. Derýalarda, köllerde, akymlarda, ummanlarda we deňizlerde duş gelýär.
Şu wagta çenli tapylan iň gadymy balyk galyndylary 500 million ýyllykdyr. Häzirki döwürdäki balyklar kekirdöwükli balyklara (Çondrihthyes) we süňkli balyklaryna (Osteichthyes) bölünýär. Şuňa meňzeş başga iki topary emele getiren plakodermi ( trombosit balygy ) we akantodi (pyrryldakly akula) 300-400 million ýyl ozal ýok bolupdy.
dürli görnüşleri bar. Bir gulakjyk we garynjykdan ybarat ýüreklerde elmydama hapa gan bar. Ýürekden çykýan hapa gan žabralarda arassalanýandygy sebäpli, bedende arassa gan aýlanýar. Agyzdan alnan suw žabralarda çykarylýarka, suwda erän kislorod gana osmoz arkaly berilýär. Bu aralykda, suwdaky ýokumly maddalar ýuwudylýar. Akulalarda suw agyzdan we ilkinji gil böleklerinden alynýar. Duzly suw balyklary suw içýän bolsa, süýji suwly balyklar içmeýär. Suw zerurlyklaryny gill membranalaryndan osmoz arkaly alýarlar. Deňiz balyklary duzy böwrekleri däl-de, žabralary bilen içýän suwundan aýyrýar. Pektoral we ventral ganatlar iki esse, deri, kaudal we anal ganatlar birdir. Feke gabyklar simmetrik jübütleri emele getirmeýär, ýöne seýrek birden köp bolýar.
Uçýan balyklar ýokary ösen pektoral ganatlaryny açyp, suwuň üstünde bir-iki minutlap uçup bilýärler. Ýaşaýan ýerinde suw gurasa palçyga gömülüp öýkenlerden dem alyp, kölden köle aýlanyp, gysga wagtyň içinde howada uçup, elektrik we ýagtylyk öndürip bilýän dürli balyk görnüşleri bar. Balyklaryň pullary, plitkalar ýaly biri-biriniň üstünde ýerleşdirilen süňkli, süýümli we antiseptikdir . Antiseptik mukus sekresiýasy bakteriýalary we oňa ýapyşýan sporlary ýok edýär.
Balyklaryň hereketde möhüm rol oýnaýan dürli guýruk görnüşleri bar. Çeňňek guýruk görnüşine “difiserc”, çeňňek we deň böleklere “gomoserc”, akulalarda bolşy ýaly deň bolmadyk çeňňek guýruk görnüşine “heteroserc” diýilýär.
Oňurgaly haýwanlaryň arasynda balyk iň köpdür. Gözleglerde 40,000 töweregi balyk görnüşiniň bardygy aýdylýar.
Häzirki wagtda balyklaryň sport we akwarium bahasyndan başga-da, ajaýyp belok çeşmesi bolmagy söwda ähmiýetini ýokarlandyrýar. Balyklaryň ýer ýüzünde paýlanyşy şeýle bir giňdir welin, Antarktidanyň suwlarynda, gyzgyn tropiki suwlarda, ajaýyp suwlarda, süýji suwlarda, ýagtylygyň ýetýän dag akymlarynda ýa-da adamlar entek ýetmedik gaty çuň we garaňky suwlarda ýaşap bilerler. Diýetleriň üç görnüşi bar: otly, ýyrtyjy we hemme zat . Diňe eňeklerinde däl, eýsem ähli agyz boşluklarynda we garyn boşlugynda hem tertibi we görnüşi boýunça biri-birinden tapawutlanýan köp diş bar. Bu, köplenç olaryň iýmitine esaslanýar. Käbirleri faring dişlerini ösdürdiler. Diňe bekre balygynyň we köp sanly dermanlaryň dişleri ýok.
| Bu makala ownuk makaladyr. Ony üýtgetmek hem-de ösdürmek arkaly Wikipediýa kömek edip bilersiňiz. |
Awtor: www.NiNa.Az
Neşir edilen senesi:
wikipediýa, wiki, kitap, kitaplar, kitaphana, makala, oka, göçürip al, mugt, mugt göçürip al, mp3, wideo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, surat, aýdym-saz, aýdym, film, kitap, oýun, oýunlar, jübi telefony, android, ios, alma, jübi telefony, samsung, iphone, xiomi, xiaomi kompýuter, Balyk hakda maglumat, Balyk näme? Balyk näme diýmek?
Bu makalada hic bir maglumat hakynda yok Bu makalada upjun edilen maglumatlar hakynda salgylanma gorkezilmandir Bu maglumatlaryn ygtybarlylygy belli dal Bu mowzuga degisli ygtybarly cesme bilyan bolsanyz makalany uytgetmek hem de osdurmek arkaly salgylanma upjun etmek bilen okyjylara yardam berip bilersiniz Degisli yorgunli salgylanmalar gorkezilenden sonra bu duydurysy ocurmegi unutman Balyk Latynca pisces dine suwda yasayan we zabralary bilen dem alyan sowuk ganly yuregi iki kameraly yumurta bilen kopelyan onurgaly haywanlardyr Kabir gornusler janly dogurmak arkaly kopelyar guppy gylyc mole we s m Mysal ucin suyji suwly balyk Guppy Poecilia reticulata yumurtgasy enanin gowresinde cykyar we diri dogulyar Ciklidlerde inkubasiya dowri ayalyn agzynda bolup gecyar Yumurtgalary agzynda owuryan we komeleklesme bolmagynyn onuni alyan ayal yumurtga cykyanca we hatda cagalar erkin yuzup baslayanca agzynda gorayar Balyk suw durmusynda in mohum jandarlaryn biridir Deryalarda kollerde akymlarda ummanlarda we denizlerde dus gelyar Symphysodon aequifasciatus Diskus akwarium balygy Su wagta cenli tapylan in gadymy balyk galyndylary 500 million yyllykdyr Hazirki dowurdaki balyklar kekirdowukli balyklara Condrihthyes we sunkli balyklaryna Osteichthyes bolunyar Suna menzes basga iki topary emele getiren plakodermi trombosit balygy we akantodi pyrryldakly akula 300 400 million yyl ozal yok bolupdy durli gornusleri bar Bir gulakjyk we garynjykdan ybarat yureklerde elmydama hapa gan bar Yurekden cykyan hapa gan zabralarda arassalanyandygy sebapli bedende arassa gan aylanyar Agyzdan alnan suw zabralarda cykarylyarka suwda eran kislorod gana osmoz arkaly berilyar Bu aralykda suwdaky yokumly maddalar yuwudylyar Akulalarda suw agyzdan we ilkinji gil boleklerinden alynyar Duzly suw balyklary suw icyan bolsa suyji suwly balyklar icmeyar Suw zerurlyklaryny gill membranalaryndan osmoz arkaly alyarlar Deniz balyklary duzy bowrekleri dal de zabralary bilen icyan suwundan ayyryar Pektoral we ventral ganatlar iki esse deri kaudal we anal ganatlar birdir Feke gabyklar simmetrik jubutleri emele getirmeyar yone seyrek birden kop bolyar Ucyan balyklar yokary osen pektoral ganatlaryny acyp suwun ustunde bir iki minutlap ucup bilyarler Yasayan yerinde suw gurasa palcyga gomulup oykenlerden dem alyp kolden kole aylanyp gysga wagtyn icinde howada ucup elektrik we yagtylyk ondurip bilyan durli balyk gornusleri bar Balyklaryn pullary plitkalar yaly biri birinin ustunde yerlesdirilen sunkli suyumli we antiseptikdir Antiseptik mukus sekresiyasy bakteriyalary we ona yapysyan sporlary yok edyar Balyklaryn hereketde mohum rol oynayan durli guyruk gornusleri bar Cennek guyruk gornusine difiserc cennek we den boleklere gomoserc akulalarda bolsy yaly den bolmadyk cennek guyruk gornusine heteroserc diyilyar Onurgaly haywanlaryn arasynda balyk in kopdur Gozleglerde 40 000 toweregi balyk gornusinin bardygy aydylyar Hazirki wagtda balyklaryn sport we akwarium bahasyndan basga da ajayyp belok cesmesi bolmagy sowda ahmiyetini yokarlandyryar Balyklaryn yer yuzunde paylanysy seyle bir gindir welin Antarktidanyn suwlarynda gyzgyn tropiki suwlarda ajayyp suwlarda suyji suwlarda yagtylygyn yetyan dag akymlarynda ya da adamlar entek yetmedik gaty cun we garanky suwlarda yasap bilerler Diyetlerin uc gornusi bar otly yyrtyjy we hemme zat Dine eneklerinde dal eysem ahli agyz bosluklarynda we garyn boslugynda hem tertibi we gornusi boyunca biri birinden tapawutlanyan kop dis bar Bu koplenc olaryn iymitine esaslanyar Kabirleri faring dislerini osdurdiler Dine bekre balygynyn we kop sanly dermanlaryn disleri yok Bu makala ownuk makaladyr Ony uytgetmek hem de osdurmek arkaly Wikipediya komek edip bilersiniz