Azərbaycan
Lietuva
Malta
ශ්රී ලංකාව
Türkmenistan
Türkiyə
Украина
Gadymy oguzlar Olaryň jemgyýetçilik gatnaşyklary Hytaýyň demirgazyk welaýatlaryny Gündogarda Sary deňzinden başlap tä Ha
Gadymy Oguz türkmen döwleti
Gadymy oguzlar. Olaryň jemgyýetçilik gatnaşyklary. Hytaýyň demirgazyk welaýatlaryny, Gündogarda Sary deňzinden başlap tä Hazar deňzine çenli aralykdaky ägirt uly ýerleri eýeläp oturan gadymy oguzlar türkmenleriň ata-babalary hasaplanylýar.
Oguznamalarda berilýän maglumatlara görä, Oguz han dünýeden gaýdandan soň, onuň garry weziri Gün hana öz doganlaryny, ýurduň akyldarlaryny, serdarlaryny, kethudalaryny çagyrdyp, maslahat geçirýär. Bu maslahatda mundan beýläk döwleti edara etmek üçin döwletiň kada-kanunlaryny işläp düzmek meselesi ara alnyp maslahatlaşylyp, jemgyýetde özüňi alyp barmak, edep-ekram, däp-dessurlar barada kitap döretmeklik teklip edilipdir. Şol maslahatyň beýanynda: 《Eger bir, on ýa-da ýüz goýun öldürseňizem, etlerini şu (ýazgyda) aýdylyşy ýaly paýlasynlar. Her kim öz oglanlary bilen, nökerleri bilen iýsin》. Ýazgynyň ýene bir ýerinde: 《Bir kişi günä iş etse (jenaýat etse), ol kişi patyşanyň ýakyn ýa-da daş adamy bolsa-da, patyşa urugundan ýa-da başga bir urugdan bolsa-da,hanyň temmi bermeli adamy temmi berjek bolanynda,hanyň, patyşanyň inisi, ogly, begleriniň hiç birisi oňa gol ýapmasyn. Eger kimde-kim jenaýatça arka çykyp: 《Bu adam menipenalap gelipdir》diýip, ony temmiden, jezadan alyp galjak bolsa, şol arka duran adamyň özüni patyşanyň huzuryna getirip, agyr jezalandyrmalydyr. Goý, görene-göz, eşidene-gulak bolsun!》 diýlip ýazylypdyr.
Maslahatda ähtnama kabul edilip, onuň aşagyna kethudalaryň ählisi öz atlaryny ýazyp, möhürlerini basypdyrlar. Gün hany bolsa hökümdar saýlapdyrlar. Şol wagtlar Gün han 70 ýaşynda eken. Erkil hoja onuň baş geňeşdary we iş dolandyryjysy bolup galypdyr.
Bu ähtnama esasynda Oguz hanyň nebereleri müňýyllyklaryň dowamynda höküm sürüpdirler. Oguz hanyň döreden elipbiýi hem şol müňýyllyklaryň içinde hereket edipdir. Ýöne şol elipbiýiň haçan ýitip gidendigi bize mälim däl. Gadymy oguz döwleti berk kada-kanun esasynda dolandyrylypdyr.
Oguzlaryň durmuşy we dini ynançlary.
Awtor: www.NiNa.Az
Neşir edilen senesi:
wikipediýa, wiki, kitap, kitaplar, kitaphana, makala, oka, göçürip al, mugt, mugt göçürip al, mp3, wideo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, surat, aýdym-saz, aýdym, film, kitap, oýun, oýunlar, jübi telefony, android, ios, alma, jübi telefony, samsung, iphone, xiomi, xiaomi kompýuter, Gadymy Oguz türkmen döwleti hakda maglumat, Gadymy Oguz türkmen döwleti näme? Gadymy Oguz türkmen döwleti näme diýmek?
Gadymy oguzlar Olaryn jemgyyetcilik gatnasyklary Hytayyn demirgazyk welayatlaryny Gundogarda Sary denzinden baslap ta Hazar denzine cenli aralykdaky agirt uly yerleri eyelap oturan gadymy oguzlar turkmenlerin ata babalary hasaplanylyar Oguznamalarda berilyan maglumatlara gora Oguz han dunyeden gaydandan son onun garry weziri Gun hana oz doganlaryny yurdun akyldarlaryny serdarlaryny kethudalaryny cagyrdyp maslahat geciryar Bu maslahatda mundan beylak dowleti edara etmek ucin dowletin kada kanunlaryny islap duzmek meselesi ara alnyp maslahatlasylyp jemgyyetde ozuni alyp barmak edep ekram dap dessurlar barada kitap doretmeklik teklip edilipdir Sol maslahatyn beyanynda Eger bir on ya da yuz goyun oldursenizem etlerini su yazgyda aydylysy yaly paylasynlar Her kim oz oglanlary bilen nokerleri bilen iysin Yazgynyn yene bir yerinde Bir kisi guna is etse jenayat etse ol kisi patysanyn yakyn ya da das adamy bolsa da patysa urugundan ya da basga bir urugdan bolsa da hanyn temmi bermeli adamy temmi berjek bolanynda hanyn patysanyn inisi ogly beglerinin hic birisi ona gol yapmasyn Eger kimde kim jenayatca arka cykyp Bu adam menipenalap gelipdir diyip ony temmiden jezadan alyp galjak bolsa sol arka duran adamyn ozuni patysanyn huzuryna getirip agyr jezalandyrmalydyr Goy gorene goz esidene gulak bolsun diylip yazylypdyr Maslahatda ahtnama kabul edilip onun asagyna kethudalaryn ahlisi oz atlaryny yazyp mohurlerini basypdyrlar Gun hany bolsa hokumdar saylapdyrlar Sol wagtlar Gun han 70 yasynda eken Erkil hoja onun bas genesdary we is dolandyryjysy bolup galypdyr Bu ahtnama esasynda Oguz hanyn nebereleri munyyllyklaryn dowamynda hokum surupdirler Oguz hanyn doreden elipbiyi hem sol munyyllyklaryn icinde hereket edipdir Yone sol elipbiyin hacan yitip gidendigi bize malim dal Gadymy oguz dowleti berk kada kanun esasynda dolandyrylypdyr Oguzlaryn durmusy we dini ynanclary