Azərbaycan
Lietuva
Malta
ශ්රී ලංකාව
Türkmenistan
Türkiyə
Украина
Osman imperiýasy ýa da Osmanly hökümdarlygy resmi Beýik Osmanly döwleti دولت عالیه عثمانیه Döwlet i Aliýýe i Osmaniýýe O
Osman imperiýasy
Osman imperiýasy ýa-da Osmanly hökümdarlygy, resmi— Beýik Osmanly döwleti ( دولت عالیه عثمانیه — Döwlet-i Aliýýe-i Osmaniýýe) — Oguzlaryň Gaýy taýpasyndan gelen häkimiýeti astynda 1299-njy we 1923-nji ýyllar aralygynda höküm süren köpmilletli döwlet. Ýewropada Osman imperiýasyna köplenç halatda Osmanly imperiýasy ýa-da Türk imperiýasy diýip at berilýär. 16—-nji asyrlarda gülläp ösen döwründe ol (Anatoliýa, Anadoly), , Demirgazyk Afrikany, Balkan ýarymadasyny hem-de onuň demirgazyk tarapyndaky Ýewropa ýerlerini öz içine alypdyr.Osman imperiýasyny Osman beg 1299-nji ýylda esaslandyrypdyr.
Umumy pikire görä, Osman imperiýasy 1299-njy ýylda garaşsyz döwlet hökmünde ýüze çykypdyr. Şeýle-de bolsa, Prof. Dr. Halil İnalçik we käbir beýleki alymlar Osman imperiýasynyň 1299-njy ýylda Wizantiýa garşy Koýunhisar söweşinden soň Söğütde däl, 1302-nji ýylda owalowada döwlet derejesini alandygyny öňe sürýärler. Stambul bilen çäklenýän şäher döwletine öwrülen Gündogar Rim (Wizantiýa) imperiýasyny weýran etdi we käbir taryhçylaryň pikiriçe, bu Täze Asyryň başlangyjydy. XVI-XVII asyrlarda Osman imperiýasy iň ýokary derejesine ýetende, üç yklymda ýaýrap, Balkanlaryň, Eastakyn Gündogaryň we Demirgazyk Afrikanyň aglaba böleginde agdyklyk edipdir. Theurduň serhetleri günbatarda Gibraltar bogazyna, gündogarda Hazar deňzi we Pars aýlagy, Awstriýa, Wengriýa we demirgazykda Ukrainanyň käbir bölekleri, günortada Sudan, Eritreýa, Somali we Yemenemen bilen uzaldy. 10] Osman imperiýasy 29 welaýatdan we Moldawiýa, Erdel we Wallahiýa häkimlerinden ybarat bolup, olara özbaşdaklyk berildi. Döwletiň käwagt daşary ýurtlarda-da sözleri bar. Atlantik ummanynda gysga möhletli ýer girdejisine Lanzarote (1585), Madeira (1617), Westmannaýjar (1627) we Lundy (1655) degişlidir.
Döwletiň gol astyndaky ýurtlarda ýaşaýan halklar, gaz we jihad düşünjesi bilen yzygiderli giňelýärdi , kämahal köpçülikleýin ýa-da ýerli gozgalaňlar bilen Osman hökümetine garşy çykýardy. Yslam dininiň Osman imperiýasynyň syýasy gurluşynda aýgytly roly we kanuny düzgünleriň emele gelmegi Osman imperiýasynyň "yslam döwleti" we şeýlelik bilen "dini döwlet" hökmünde häsiýetlendirilmegine sebäp boldy.
Osman imperiýasy döwri; Osman neberesiniň we kazyýet işgärleriniň slawýan hristian halklarynyň grek aýallary we aýallary bilen nikalaşmagy (serbler, bolgarlar, ukrainler) Türk taryhynyň birleşen döwri hökmünde görülýär Rim-Gündogar Rim taryhy bilen, Arnold J. Toýnbe ýaly käbir taryhçylar Türkiýäni ýeke-täk mirasdüşer döwlet hasaplamalydygyny öňe sürýärler.
Türkiýäniň Beýik Milli Assambleýasy 1924-nji ýylyň 3-nji martynda Osman neberesi Türkiýeden sürgün etmek kararyna geldi. Häzirki wagtda olaryň käbiri Türkiýede asylly dinastiýa ýaly görünýär.
Soltanlar
Gurulyş döwri (1299–1453)
Osman I · Orhan I · Myrat I · Baýezid I · Mehmet I · Myrat II · Mehmet II
Beýgeliş döwri (1453–1683)
Baýezid II · Selim I · Süleýman I · Selim II · Myrat III · Mehmet III · Ahmet I · Mustafa I · Osman II · Myrat IV · Ibrahim I · Mehmet IV
Durgunlyk döwri (1683–1827)
Süleýman II · Ahmet II · Mustafa II · Ahmet III · Mahmyt I · Osman III · Mustafa III · Abdylhamit I · Selim III · Mustafa IV · Mahmyt II
Pese gaçyş döwri (1828–1908)
Abdylmejit I · Abdylaziz · Myrat V · Abdylhamit II
Synyş döwri (1908–1923)
Mehmet V · Mehmet VI
Awtor: www.NiNa.Az
Neşir edilen senesi:
wikipediýa, wiki, kitap, kitaplar, kitaphana, makala, oka, göçürip al, mugt, mugt göçürip al, mp3, wideo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, surat, aýdym-saz, aýdym, film, kitap, oýun, oýunlar, jübi telefony, android, ios, alma, jübi telefony, samsung, iphone, xiomi, xiaomi kompýuter, Osman imperiýasy hakda maglumat, Osman imperiýasy näme? Osman imperiýasy näme diýmek?
Osman imperiyasy ya da Osmanly hokumdarlygy resmi Beyik Osmanly dowleti دولت عالیه عثمانیه Dowlet i Aliyye i Osmaniyye Oguzlaryn Gayy taypasyndan gelen hakimiyeti astynda 1299 njy we 1923 nji yyllar aralygynda hokum suren kopmilletli dowlet Yewropada Osman imperiyasyna koplenc halatda Osmanly imperiyasy ya da Turk imperiyasy diyip at berilyar 16 nji asyrlarda gullap osen dowrunde ol Anatoliya Anadoly Demirgazyk Afrikany Balkan yarymadasyny hem de onun demirgazyk tarapyndaky Yewropa yerlerini oz icine alypdyr Osman imperiyasyny Osman beg 1299 nji yylda esaslandyrypdyr Osmanly Imperiyasy Osman Imperiyasynyn Baydagy 1844 1923 Umumy pikire gora Osman imperiyasy 1299 njy yylda garassyz dowlet hokmunde yuze cykypdyr Seyle de bolsa Prof Dr Halil Inalcik we kabir beyleki alymlar Osman imperiyasynyn 1299 njy yylda Wizantiya garsy Koyunhisar sowesinden son Sogutde dal 1302 nji yylda owalowada dowlet derejesini alandygyny one suryarler Stambul bilen caklenyan saher dowletine owrulen Gundogar Rim Wizantiya imperiyasyny weyran etdi we kabir taryhcylaryn pikirice bu Taze Asyryn baslangyjydy XVI XVII asyrlarda Osman imperiyasy in yokary derejesine yetende uc yklymda yayrap Balkanlaryn Eastakyn Gundogaryn we Demirgazyk Afrikanyn aglaba boleginde agdyklyk edipdir Theurdun serhetleri gunbatarda Gibraltar bogazyna gundogarda Hazar denzi we Pars aylagy Awstriya Wengriya we demirgazykda Ukrainanyn kabir bolekleri gunortada Sudan Eritreya Somali we Yemenemen bilen uzaldy 10 Osman imperiyasy 29 welayatdan we Moldawiya Erdel we Wallahiya hakimlerinden ybarat bolup olara ozbasdaklyk berildi Dowletin kawagt dasary yurtlarda da sozleri bar Atlantik ummanynda gysga mohletli yer girdejisine Lanzarote 1585 Madeira 1617 Westmannayjar 1627 we Lundy 1655 degislidir Dowletin gol astyndaky yurtlarda yasayan halklar gaz we jihad dusunjesi bilen yzygiderli ginelyardi kamahal kopculikleyin ya da yerli gozgalanlar bilen Osman hokumetine garsy cykyardy Yslam dininin Osman imperiyasynyn syyasy gurlusynda aygytly roly we kanuny duzgunlerin emele gelmegi Osman imperiyasynyn yslam dowleti we seylelik bilen dini dowlet hokmunde hasiyetlendirilmegine sebap boldy Osman imperiyasy dowri Osman neberesinin we kazyyet isgarlerinin slawyan hristian halklarynyn grek ayallary we ayallary bilen nikalasmagy serbler bolgarlar ukrainler Turk taryhynyn birlesen dowri hokmunde gorulyar Rim Gundogar Rim taryhy bilen Arnold J Toynbe yaly kabir taryhcylar Turkiyani yeke tak mirasduser dowlet hasaplamalydygyny one suryarler Turkiyanin Beyik Milli Assambleyasy 1924 nji yylyn 3 nji martynda Osman neberesi Turkiyeden surgun etmek kararyna geldi Hazirki wagtda olaryn kabiri Turkiyede asylly dinastiya yaly gorunyar SoltanlarGurulys dowri 1299 1453 Osman I Orhan I Myrat I Bayezid I Mehmet I Myrat II Mehmet II Beygelis dowri 1453 1683 Bayezid II Selim I Suleyman I Selim II Myrat III Mehmet III Ahmet I Mustafa I Osman II Myrat IV Ibrahim I Mehmet IV Durgunlyk dowri 1683 1827 Suleyman II Ahmet II Mustafa II Ahmet III Mahmyt I Osman III Mustafa III Abdylhamit I Selim III Mustafa IV Mahmyt II Pese gacys dowri 1828 1908 Abdylmejit I Abdylaziz Myrat V Abdylhamit II Synys dowri 1908 1923 Mehmet V Mehmet VI