Azərbaycan
Lietuva
Malta
ශ්රී ලංකාව
Türkmenistan
Türkiyə
Украина
Aşgabat şäheriň ýanynda Türkmenistan bilen Eýranyň araçäklerinde ýerleşýän we 650 km uzynlykda serhet boýunça uzap gidýä
Köpetdag
Aşgabat şäheriň ýanynda, Türkmenistan bilen Eýranyň araçäklerinde ýerleşýän we 650 km uzynlykda, serhet boýunça uzap gidýän bir dagdyr. Dagyň Türkmenistandaky iň belent nokady Şah-Şah gerşidir onuň beýikligi 2912 metrdir. Paýtagty Aşgabat şäheriniň demirgazyk-gündogar tarapynda 2,940 m, Eýran tarapda bolsa 3,191 m.Meýdany 28 000 km2. Uzynlygy 500 kilometrden hem artyk.Köpetdag fiziki-geografik aýratynlygy boýunça 3 bölege bölünýär KöpetdagTürkmen–Horasan dag ulgamyna girýär. Onuň uzynlygy 500 km-den hem artyk bolup, meýdany 28 000 km2. 4.Köpetdag fiziki-geografik aýratynlyklary boýunça näçe bölege bölünýar ?
Köpetdag fiziki-geografik aýratynlyklary boýunça 3 bölege bölünýär:
1.Gündogar, 2.Merkezi, 3.Günbatar Köpetdaga bölýärler. Gündogar Köpetdag- gündogarda pes dagly Bathyz belentligi bilen sepleşýär. Gündogar Köpetdag ýokary mel, paleogen we neogen döwürlerinde emele gelen mergel, toýun, çäge daşly jynslardan ybaratdyr. Bu jynslar tozamaklyk hadysasyna durumsyz we tiz owranýan jynslar bolany üçin, bu ýerde baýyrly ýer üstüniň gurluşy (relýef) emele gelipdir. Gündogar Köpetdagyň iň beýik nokady Arslan gerşidir.
Merkezi Köpetdag -Köpetdag ulgamynyň iň belent bölegidir. Onuň beýik depesi Şah-Şah (2912 m) bolup, ol Howdan gerşinde ýerleşýär. Geologik gurluşy boýunça Merkezi Köpetdag tutuşlaýyn diýen ýaly mel döwrüniň jynslaryndan ybaratdyr. Hek daşlary owranma (tozama) hadysalaryna dözümlidir. Şol sebäpli bu ýerde dik jarly uçut gaýalar, dar we çuň jülgeler emele gelipdir. Ýer üstüniň gurluşynyň bu görnüşleri tektoniki hereketiň we suwuň ýuwujylyk işi netijesinde döräpdirler.
Günbatar Köpetdag- Arçmandan Däne-ata obasyna çenli uzalýar. Ol Köpetdagyň iň giň ýaýran bölegidir. Bu ýerde dagyň ini 100–150 km-e ýetýär. Geologik gurluşy boýunça onuň gündogar bölegi mel döwrüniň mergel we hek daşlaryndan düzülendir. Şol sebäpli bu ýerde köp sanly gerişler – Sünt, Hasardag, Gözdepe, Gözlüdag, Arpaekilen, Monjukly ýerleşýär. Olaryň iň belendi Üçguýy (1918 m) dagydyr. Käbir ýyllarda Üçguýuda gar, hatda tomus aýlarynda-da eremän saklanýar.Köpetdagyň esasy gerişleriniň arasyndaky jülgeleriň köpüsi düme we suwarymly ekerançylyk üçin peýdalanylýar. Dagyň kese jülgelerinde Arçabil we Gökdere ýaly gök öwsüp oturan ýerleri bar. Kömek gerek bolsa Imo id-99361372133
| Bu dag makala ownuk makaladyr. Ony üýtgetmek hem-de ösdürmek arkaly Wikipediýa kömek edip bilersiňiz. |
Awtor: www.NiNa.Az
Neşir edilen senesi:
wikipediýa, wiki, kitap, kitaplar, kitaphana, makala, oka, göçürip al, mugt, mugt göçürip al, mp3, wideo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, surat, aýdym-saz, aýdym, film, kitap, oýun, oýunlar, jübi telefony, android, ios, alma, jübi telefony, samsung, iphone, xiomi, xiaomi kompýuter, Köpetdag hakda maglumat, Köpetdag näme? Köpetdag näme diýmek?
Asgabat saherin yanynda Turkmenistan bilen Eyranyn aracaklerinde yerlesyan we 650 km uzynlykda serhet boyunca uzap gidyan bir dagdyr Dagyn Turkmenistandaky in belent nokady Sah Sah gersidir onun beyikligi 2912 metrdir Paytagty Asgabat saherinin demirgazyk gundogar tarapynda 2 940 m Eyran tarapda bolsa 3 191 m Meydany 28 000 km2 Uzynlygy 500 kilometrden hem artyk Kopetdag fiziki geografik ayratynlygy boyunca 3 bolege bolunyar KopetdagTurkmen Horasan dag ulgamyna giryar Onun uzynlygy 500 km den hem artyk bolup meydany 28 000 km2 4 Kopetdag fiziki geografik ayratynlyklary boyunca nace bolege bolunyar Kopetdag fiziki geografik ayratynlyklary boyunca 3 bolege bolunyar 1 Gundogar 2 Merkezi 3 Gunbatar Kopetdaga bolyarler Gundogar Kopetdag gundogarda pes dagly Bathyz belentligi bilen seplesyar Gundogar Kopetdag yokary mel paleogen we neogen dowurlerinde emele gelen mergel toyun cage dasly jynslardan ybaratdyr Bu jynslar tozamaklyk hadysasyna durumsyz we tiz owranyan jynslar bolany ucin bu yerde bayyrly yer ustunin gurlusy relyef emele gelipdir Gundogar Kopetdagyn in beyik nokady Arslan gersidir Merkezi Kopetdag Kopetdag ulgamynyn in belent bolegidir Onun beyik depesi Sah Sah 2912 m bolup ol Howdan gersinde yerlesyar Geologik gurlusy boyunca Merkezi Kopetdag tutuslayyn diyen yaly mel dowrunin jynslaryndan ybaratdyr Hek daslary owranma tozama hadysalaryna dozumlidir Sol sebapli bu yerde dik jarly ucut gayalar dar we cun julgeler emele gelipdir Yer ustunin gurlusynyn bu gornusleri tektoniki hereketin we suwun yuwujylyk isi netijesinde dorapdirler Gunbatar Kopetdag Arcmandan Dane ata obasyna cenli uzalyar Ol Kopetdagyn in gin yayran bolegidir Bu yerde dagyn ini 100 150 km e yetyar Geologik gurlusy boyunca onun gundogar bolegi mel dowrunin mergel we hek daslaryndan duzulendir Sol sebapli bu yerde kop sanly gerisler Sunt Hasardag Gozdepe Gozludag Arpaekilen Monjukly yerlesyar Olaryn in belendi Ucguyy 1918 m dagydyr Kabir yyllarda Ucguyuda gar hatda tomus aylarynda da ereman saklanyar Kopetdagyn esasy gerislerinin arasyndaky julgelerin kopusi dume we suwarymly ekerancylyk ucin peydalanylyar Dagyn kese julgelerinde Arcabil we Gokdere yaly gok owsup oturan yerleri bar Komek gerek bolsa Imo id 99361372133 Ahal duzluginden Kopetdagyn gornusi Bu dag makala ownuk makaladyr Ony uytgetmek hem de osdurmek arkaly Wikipediya komek edip bilersiniz