Azərbaycan
Deutschland
Lietuva
Malta
ශ්රී ලංකාව
Türkmenistan
Türkiyə
Украина
Nikäh arap نكاح nikalaşmak jawaz zawaj urs yslamda erkek bilen zenanyň nikalaşmagyna aýdylýar Mesjidiň gapdalynda nika T
Nikäh
Nikäh (arap. نكاح — nikalaşmak), jawaz, zawaj, urs — yslamda erkek bilen zenanyň nikalaşmagyna aýdylýar.
Nikasyz, nika dogry kylynman, nika bozukly (talak bilen) ýaşaşmak gadagan.
Maşgala mukaddesliginiň iň aýdyň alamaty nikahdyr. Nikah dini esaslarda durmuş gurjak aýal bilen erkegiň özara ylalaşyk akty diýmekdir. Nikahsyz är bilen aýalyň bile ýaşamagyny «zyna» hasaplanýar. Yslam dini nikahly maşgala gurmagy sagdyn milletiň esasy we sütüni hasaplaýar.
Guruljak maşgalanyň berkligi üçin nikah zor bilen gyýylmaly däldir. Nikah gyýlandan soň gizlemän, yglan edilmelidir.
Durmuş gurmak haram bolanlar
Kurany Kerimde kim bilen durmuş gurmagyň haramlygy şeýle görkezilýär:
«(Eý, mukminler!) Size (şular bilen nikalaşmak) haram edilendir: ejeleriňiz, gyzlaryňyz, gyz uýalaryňyz, kakaňyzyň aýal doganlary (ejekeleriňiz), daýzalaryňyz, erkek doganyňyzyň gyzlary, aýal doganyňyzyň gyzlary, sizi emdiren süýt eneleriňiz, süýt emşen uýalaryňyz, gaýyneneleriňiz, (jynsy gatnaşykda bolan) aýallaryňyzyň ýany bilen gelen öýüňizdäki öweý gyzlaryňyz. Ýöne (nikalaşyp), heniz jynsy gatnaşykda bolman (aýrylyşan aýallaryňyzyň gyzlary bilen nikalaşmagyňyzda) hiç hili günä ýokdur. Emma öz biliňizden önen (ogullyk alynmadyk) ogullaryňyzyň (aýrylyşan) aýallaryna (öýlenmegiňiz) we iki gyz dogany bir wagtda (nikaňyzda) birleşdirmegiňiz (hem haram edildi). Emma (nadanlyk döwründe öň bolup) geçeni geçdi biliň! (Siz oňa jogapkär dälsiňiz). Takyk, Alla Bagyşlaýjydyr, Rehimşepagatlydyr.»
— : 23.
Bu aýata görä, yslam alymlary öýlenmek haram edilenleri üç topara bölüpdirler.
1) Nesil
Bular: eje, ene, mama, gyzy, uýasy, erkek doganynyň we uýasynyň gyzy, bibisi we daýzasydyr.
2) Süýt emşenlik
Süýt emşen doganyňa öýlenmek haramdyr. Süýt emişmegiň kadasy şudur:
- a) Süýt emişmek iki ýarym ýaşa (otuz aý) çenli aralykda bolmalydyr.
- b) Bir gezek emişmek hem ýeterlikdir.
- ç) Süýt saglyp içirilse-de, emşen saýylýar.
Süýt emeniň emdirene nebsi (özi), emdireniň emene özi we nesli haramdyr. Ýagny süýt enekesi, onuň enesi we mamasy, süýt enekesiniň äri, onuň enesi we mamasy, süýt emşen doganlary, olaryň çagalary, emşen doganlaryň daýzasy, bibisi emen üçin haramdyr.
3) Öýlenmek
Gaýyn enä, gaýyn ata, baldyza, öweý enä, öweý gyza, nikahly aýala öýlenmek haramdyr. Iki dogany bir nikahda saklamak haram bolsa-da, aýalyň ölenden soň, onuň aýal doganyna öýlenmek bolýar. Ýahudy we hristian dinindäki aýala öýlenmek bolýar, emma musulman gyzyň gaýry dindäki adama durmuşa çykmagy haramdyr. Hiç bir dine ynanmaýan we aýala öýlenmek hem haramdyr.
Nika dogry (sahih) bolmagy üçin şertler
Nikahyň dürs bolmagynyň şertleri:
- Ijab we kabul – durmuş gurjaklaryň biri-birini är-aýal diýip kabul edendigini şaýatlaryň huzurynda ykrar etmegi. Bu ykrar «kabul etdim» görnüşinde anyk bolmalydyr. Nikah gyýlanda, esasan, gyz bilen ýigidiň gatnaşmagy iň gowusydyr. Durmuşa çykjak gyzdan we ýigitden wekillik alyp nikah gyýylmagy hem dürsdür. Ýöne wekillik alnanda wekiliň ýanynda hökman iki şaýat bolmalydyr.
- Şaýat. Nikahyň dürs bolmagy üçin iki sany erkek şaýat ýeterlikdir, Pygamberimiz: «Iki şaýat bolmasa nikah dürs bolmaz», (Buhary) diýipdir. Eger erkek şaýat tapylmasa, bir erkek we iki aýal şaýat bolmalydyr. Nikah gyýýan ymamyň özi hem şaýat bolup biler. Şaýatlar musulman, maşgala hukugyna düşünýän we kämillik ýaşyna ýeten kişiler bolmalydyr.
Üns bermeli zatlar
- Olar biri-birine mähram bolmaly däl.
- Musulman bolmaly. (Musulman zenan diňe musulmana çykyp biler. Musulman erkek iudeýi ýa-da hristiany alyp biler, emma bu mehruhdyr. Ýöne alymlara görä, iň gowysy musulman zenana öýlenmekdir. Sebäbi adaty musulmanlara hakyky iudeýi we hristiany bilmek kyndyr. Musulman däl ýurtda tahrim. Emma yslamy kabul etse mustahabdyr. Alymlara görä namaz okaýan musulman — namaz okaýan musulman bilen, we namazy ýaltalyk (we ş.m.lar) zerarly okamaýan emma parzdygyny inkär edmeýän özi ýaly namaz okamaýan musulman bilen durmuş gursa dogry bor diýip hasap edýärler. Ýöne ýene esasy zat özüni zynadan goraýan, ýerlerini ýapýan musulman saýlamalydyr.)
- Musulman erkekiň 4-den köp aýaly alyp bilmez. Musulman zenanyň 1-den köp äri bolup bilmez.
- Wagtlaýyn ýaşaşmak niýeti gadagan.
- Erkek çykjak gyza mähr tölemeli. (wajyp hem bolsa inkär etmän bellenen wagtda tölemeli)
- Iň azyndan bir erkek we iki zenan (ýa-da iki erkek) şaýatlyk etmek üçin nika gatnaşmaly. Bular musulman bolmaly. Diňe zenanlardan bolan şaýatlar bolmaýar.
- Ikisiniň hem durmuş gurmaga öz razylygyny bermeli.
Nikah gyýmagyň düzgüni
Nikany mesjidde gyýmak sünnetdir. Häzirki döwürde aýalyň hak-hukugyny goramak üçin resmi nikahdan geçilmänkä, dini nikah gyýylmasa gowudyr. Nikah gyýylýan wagty içerdäkiler çök düşüp, ellerini iki dyzynyň üstünde goýmalydyr. Nikah dabarasy gutarýança, barmaklaryňy çilşirmek, ýüzügiňi çykaryp dakmak, bir zady düwmek bolmaýar. Nikah dabarasy gutarýança, otaga girip-çykylmaly däldir. Bular nikahyň edeplerindendir.
- Dini nikah şeýle gyýylýar:
Nikahy gyýjak kişi gyzyň we oglanyň ady bilen olaryň atasynyň ýa-da enesiniň, şaýatlaryň adyny ýazmaly. Şeýle hem mähriň mukdary anyk belli edilmeli. Eger gyz bilen oglan nikah mejlisine gelip bilmese, wekilleriniň ady ýazylýar. Mundan soň şu doga okalýar:
Soňra gyza ýüzlenip: «Bismillähi alä milleti Rosulillä, Allah Tagalanyň emri, Pygamberimiz hezreti Muhammet Mustafanyň (s.a.w) sünneti we mezhep ymamymyz Ymam Agzam hezretleriniň ijtihady we şu ýerde häzir bolan musulmanlaryň şaýatlygy bilen, pylany gyz: araňyzda ylalaşylan mehri mü'ýejjel we mehri muajjel bilen birlikde siz pylanynyň ogly pylanyny äriňiz diýip kabul etdiňizmi? (Eger gyzyň ýerine wekili bar bolsa, onda wekile: «Siz pylanynyň gyzy pylanynyň wekili hökmünde, ony pylanynyň ogly pylana aýal edip berdiňizmi?») diýip soramaly.
«Hawa, kabul etdim», (wekil bolsa «Berdim») diýilýär. Bu üç gezek gaýtalanýar. Soňra erkege ýüzlenip: «Bismillähi ala milleti Rasulillah, Allah Tagalanyň emri, Pygamberimiz hezreti Muhammed Mustafanyň (s.a.w) sünneti we mezhep ymamymyz Ymam Agzam hezretleriniň ijtihady we şu ýerde häzir bolan musulmanlaryň şaýatlygy bilen, pylanynyň ogly araňyzda ylalaşylan mehri mu'ýejjel we mehri muajjel bilen birlikde siz pylanynyň gyzy pylanyny aýalyňyz diýip kabul etdiňizmi? (Eger oglanyň ýerine wekili bar bolsa, onda wekile: «Siz wekil bolup, araňyzda ylalaşylan mehri mü'ýejjel we mehri muajjel bilen birlikde pylanynyň gyzy pylanyny – pylanynyň ogly pylanynyň aýaly diýip kabul etdiňizmi?») diýip soramaly.
«Hawa, kabul etdim» diýenden soň, bu hem üç gezek gaýtalanýar. Soňra şu doga okalýar:
«Allahym, huzuryňda nikahlanan bu iki juwany ömürleriniň dowamynda bagtly we bagtyýar eýle. Ömürlerine bereket, janlaryna saglyk, ryzklaryna giňlik yhsan eýle. Olara dinine, Watanyna, milletine haýyrly salyh we salyha perzentler ber. Olary we çagalaryny dünýä we ahyret sagadatyna ýetir» diýip ämin edilýär we nikah dabarasy gutarýar.
Nikahdan soň süýji zatlar paýlanýar.
Nikany bozýan zatlar
- (Bilgeşleýin, ýagny) ozal ikisi hem musulman bolan äriň ýa-da aýalyň (aňly bolup) dinden çykmagy.
- Ozal ikisi hem kapyr bolan äriň ýa-da aýalyň yslamy kabul etmegi. (Hanefi mezhebine göre yslamy kabul eden beýlekä ol hem «yslamy kabul etjekmi ýa-da etmejekmi» soramaly. Eger kabul etmejekligi hakda aýtsa, onda aýrylyşmaly. «Iddä» möhlet geçýänçä garaşmaly we şondan soň aýrylyşmaly. Emma zenan dinden çykan bolsa, iddä döwrüni garaşmagy gezek däl, ýöne zenan hristianlyga ýa-da iudeýçilige geçen bolsa garaşmaly. Eger-de äriň aýaly hristianlyga ýa-da iudeýlige geçse onda nikada galsa bor.
- Üçünji talak (birinji we ikinji talakda wagty dolan soň)
Şeýle-de
- Talak
- Iddä
Bellik
- Mähr tölemelidigi hakda Kuranda bardyr.
Salgylanmalar
- https://en.wikipedia.org/wiki/Nikah
- https://ru.wikipedia.org/wiki/Никах
Awtor: www.NiNa.Az
Neşir edilen senesi:
wikipediýa, wiki, kitap, kitaplar, kitaphana, makala, oka, göçürip al, mugt, mugt göçürip al, mp3, wideo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, surat, aýdym-saz, aýdym, film, kitap, oýun, oýunlar, jübi telefony, android, ios, alma, jübi telefony, samsung, iphone, xiomi, xiaomi kompýuter, Nikäh hakda maglumat, Nikäh näme? Nikäh näme diýmek?
Nikah arap نكاح nikalasmak jawaz zawaj urs yslamda erkek bilen zenanyn nikalasmagyna aydylyar Mesjidin gapdalynda nika Turkiye 1837 nji yyl Nikasyz nika dogry kylynman nika bozukly talak bilen yasasmak gadagan Masgala mukaddesliginin in aydyn alamaty nikahdyr Nikah dini esaslarda durmus gurjak ayal bilen erkegin ozara ylalasyk akty diymekdir Nikahsyz ar bilen ayalyn bile yasamagyny zyna hasaplanyar Yslam dini nikahly masgala gurmagy sagdyn milletin esasy we sutuni hasaplayar Guruljak masgalanyn berkligi ucin nikah zor bilen gyyylmaly daldir Nikah gyylandan son gizleman yglan edilmelidir Durmus gurmak haram bolanlarKurany Kerimde kim bilen durmus gurmagyn haramlygy seyle gorkezilyar Ey mukminler Size sular bilen nikalasmak haram edilendir ejeleriniz gyzlarynyz gyz uyalarynyz kakanyzyn ayal doganlary ejekeleriniz dayzalarynyz erkek doganynyzyn gyzlary ayal doganynyzyn gyzlary sizi emdiren suyt eneleriniz suyt emsen uyalarynyz gayyneneleriniz jynsy gatnasykda bolan ayallarynyzyn yany bilen gelen oyunizdaki owey gyzlarynyz Yone nikalasyp heniz jynsy gatnasykda bolman ayrylysan ayallarynyzyn gyzlary bilen nikalasmagynyzda hic hili guna yokdur Emma oz bilinizden onen ogullyk alynmadyk ogullarynyzyn ayrylysan ayallaryna oylenmeginiz we iki gyz dogany bir wagtda nikanyzda birlesdirmeginiz hem haram edildi Emma nadanlyk dowrunde on bolup geceni gecdi bilin Siz ona jogapkar dalsiniz Takyk Alla Bagyslayjydyr Rehimsepagatlydyr 23 Bu ayata gora yslam alymlary oylenmek haram edilenleri uc topara bolupdirler 1 Nesil Bular eje ene mama gyzy uyasy erkek doganynyn we uyasynyn gyzy bibisi we dayzasydyr 2 Suyt emsenlik Suyt emsen doganyna oylenmek haramdyr Suyt emismegin kadasy sudur a Suyt emismek iki yarym yasa otuz ay cenli aralykda bolmalydyr b Bir gezek emismek hem yeterlikdir c Suyt saglyp icirilse de emsen sayylyar Suyt emenin emdirene nebsi ozi emdirenin emene ozi we nesli haramdyr Yagny suyt enekesi onun enesi we mamasy suyt enekesinin ari onun enesi we mamasy suyt emsen doganlary olaryn cagalary emsen doganlaryn dayzasy bibisi emen ucin haramdyr 3 Oylenmek Gayyn ena gayyn ata baldyza owey ena owey gyza nikahly ayala oylenmek haramdyr Iki dogany bir nikahda saklamak haram bolsa da ayalyn olenden son onun ayal doganyna oylenmek bolyar Yahudy we hristian dinindaki ayala oylenmek bolyar emma musulman gyzyn gayry dindaki adama durmusa cykmagy haramdyr Hic bir dine ynanmayan we ayala oylenmek hem haramdyr Nika dogry sahih bolmagy ucin sertlerNikahyn durs bolmagynyn sertleri Ijab we kabul durmus gurjaklaryn biri birini ar ayal diyip kabul edendigini sayatlaryn huzurynda ykrar etmegi Bu ykrar kabul etdim gornusinde anyk bolmalydyr Nikah gyylanda esasan gyz bilen yigidin gatnasmagy in gowusydyr Durmusa cykjak gyzdan we yigitden wekillik alyp nikah gyyylmagy hem dursdur Yone wekillik alnanda wekilin yanynda hokman iki sayat bolmalydyr Sayat Nikahyn durs bolmagy ucin iki sany erkek sayat yeterlikdir Pygamberimiz Iki sayat bolmasa nikah durs bolmaz Buhary diyipdir Eger erkek sayat tapylmasa bir erkek we iki ayal sayat bolmalydyr Nikah gyyyan ymamyn ozi hem sayat bolup biler Sayatlar musulman masgala hukugyna dusunyan we kamillik yasyna yeten kisiler bolmalydyr Uns bermeli zatlar Olar biri birine mahram bolmaly dal Musulman bolmaly Musulman zenan dine musulmana cykyp biler Musulman erkek iudeyi ya da hristiany alyp biler emma bu mehruhdyr Yone alymlara gora in gowysy musulman zenana oylenmekdir Sebabi adaty musulmanlara hakyky iudeyi we hristiany bilmek kyndyr Musulman dal yurtda tahrim Emma yslamy kabul etse mustahabdyr Alymlara gora namaz okayan musulman namaz okayan musulman bilen we namazy yaltalyk we s m lar zerarly okamayan emma parzdygyny inkar edmeyan ozi yaly namaz okamayan musulman bilen durmus gursa dogry bor diyip hasap edyarler Yone yene esasy zat ozuni zynadan gorayan yerlerini yapyan musulman saylamalydyr Musulman erkekin 4 den kop ayaly alyp bilmez Musulman zenanyn 1 den kop ari bolup bilmez Wagtlayyn yasasmak niyeti gadagan Erkek cykjak gyza mahr tolemeli wajyp hem bolsa inkar etman bellenen wagtda tolemeli In azyndan bir erkek we iki zenan ya da iki erkek sayatlyk etmek ucin nika gatnasmaly Bular musulman bolmaly Dine zenanlardan bolan sayatlar bolmayar Ikisinin hem durmus gurmaga oz razylygyny bermeli Bu yslam barada makala Bu makala doly yazlyp dynan daldir Nikah gyymagyn duzguniNikany mesjidde gyymak sunnetdir Hazirki dowurde ayalyn hak hukugyny goramak ucin resmi nikahdan gecilmanka dini nikah gyyylmasa gowudyr Nikah gyyylyan wagty icerdakiler cok dusup ellerini iki dyzynyn ustunde goymalydyr Nikah dabarasy gutaryanca barmaklaryny cilsirmek yuzugini cykaryp dakmak bir zady duwmek bolmayar Nikah dabarasy gutaryanca otaga girip cykylmaly daldir Bular nikahyn edeplerindendir Dini nikah seyle gyyylyar Nikahy gyyjak kisi gyzyn we oglanyn ady bilen olaryn atasynyn ya da enesinin sayatlaryn adyny yazmaly Seyle hem mahrin mukdary anyk belli edilmeli Eger gyz bilen oglan nikah mejlisine gelip bilmese wekillerinin ady yazylyar Mundan son su doga okalyar Sonra gyza yuzlenip Bismillahi ala milleti Rosulilla Allah Tagalanyn emri Pygamberimiz hezreti Muhammet Mustafanyn s a w sunneti we mezhep ymamymyz Ymam Agzam hezretlerinin ijtihady we su yerde hazir bolan musulmanlaryn sayatlygy bilen pylany gyz aranyzda ylalasylan mehri mu yejjel we mehri muajjel bilen birlikde siz pylanynyn ogly pylanyny ariniz diyip kabul etdinizmi Eger gyzyn yerine wekili bar bolsa onda wekile Siz pylanynyn gyzy pylanynyn wekili hokmunde ony pylanynyn ogly pylana ayal edip berdinizmi diyip soramaly Hawa kabul etdim wekil bolsa Berdim diyilyar Bu uc gezek gaytalanyar Sonra erkege yuzlenip Bismillahi ala milleti Rasulillah Allah Tagalanyn emri Pygamberimiz hezreti Muhammed Mustafanyn s a w sunneti we mezhep ymamymyz Ymam Agzam hezretlerinin ijtihady we su yerde hazir bolan musulmanlaryn sayatlygy bilen pylanynyn ogly aranyzda ylalasylan mehri mu yejjel we mehri muajjel bilen birlikde siz pylanynyn gyzy pylanyny ayalynyz diyip kabul etdinizmi Eger oglanyn yerine wekili bar bolsa onda wekile Siz wekil bolup aranyzda ylalasylan mehri mu yejjel we mehri muajjel bilen birlikde pylanynyn gyzy pylanyny pylanynyn ogly pylanynyn ayaly diyip kabul etdinizmi diyip soramaly Hawa kabul etdim diyenden son bu hem uc gezek gaytalanyar Sonra su doga okalyar Allahym huzurynda nikahlanan bu iki juwany omurlerinin dowamynda bagtly we bagtyyar eyle Omurlerine bereket janlaryna saglyk ryzklaryna ginlik yhsan eyle Olara dinine Watanyna milletine hayyrly salyh we salyha perzentler ber Olary we cagalaryny dunya we ahyret sagadatyna yetir diyip amin edilyar we nikah dabarasy gutaryar Nikahdan son suyji zatlar paylanyar Nikany bozyan zatlar Bilgesleyin yagny ozal ikisi hem musulman bolan arin ya da ayalyn anly bolup dinden cykmagy Ozal ikisi hem kapyr bolan arin ya da ayalyn yslamy kabul etmegi Hanefi mezhebine gore yslamy kabul eden beyleka ol hem yslamy kabul etjekmi ya da etmejekmi soramaly Eger kabul etmejekligi hakda aytsa onda ayrylysmaly Idda mohlet gecyanca garasmaly we sondan son ayrylysmaly Emma zenan dinden cykan bolsa idda dowruni garasmagy gezek dal yone zenan hristianlyga ya da iudeycilige gecen bolsa garasmaly Eger de arin ayaly hristianlyga ya da iudeylige gecse onda nikada galsa bor Ucunji talak birinji we ikinji talakda wagty dolan son Bu yslam barada makala Bu makala doly yazlyp dynan daldir Seyle deTalak IddaBellikMahr tolemelidigi hakda Kuranda bardyr Salgylanmalarhttps en wikipedia org wiki Nikah https ru wikipedia org wiki Nikah