Azərbaycan
Deutschland
Lietuva
Malta
ශ්රී ලංකාව
Türkmenistan
Türkiyə
Украина
Soltan Sanjar d 1086 ö 1157 Asly Türkmen Höküm sürdi 1118 1153 Özünden öň Mahmyt II Seljukly Özünden soň döwlet ýykyldy
Soltan Sanjar
Soltan Sanjar (d. 1086- ö. 1157).
Asly: Türkmen
Höküm sürdi: 1118-1153
Özünden öň: Mahmyt II Seljukly
Özünden soň döwlet ýykyldy Ýurdy:
Öň gelen:
Aýal(lar)y: ,
Doly ady:
Kakasy:
Doguldy: 1085.
Öldi: 1157 ý. 8-nji Maý (72 ýaşynda). Merw.
Depin edildi: Merw
Dini: Yslam,
Umumy maglumat
Soltan Sanjar ýa-da Ahmet Sanjar (Muizeddin Ahmet Sanjar) diýlip bilinen (1086-1157) we (1097-1118) Seljukly hökümdarlygynyň Horasan (Günorta Türkmenistan) topraklarynda agalyk ediji Beýik Seljukly soltany.
- Soltan bolmazyndan öň:
Soltan Sanjar Oguzlaryň Kynyk taýpasyndan bolan Seljukly soltany Mälikşanyň ogludyr. Kakasynyň bir ýurda eden ýörüşi wagtynda 1086-njy ýylda Sanjarda doguldy. Kakasy öleninde heniz çagajykdy. Soltan Mälikşanyň ölmegi bilen tutuş Seljukly hökümdarlygy sarsdy. Mälikşanyň aýaly Türkan hatyn Mälik şanyň ogly Mahmydyň soltandygyny yglan etdi. Mälikşanyň uly ogly Berkýaryk öz tarapdarlary bilen Reý şäherine gaçyryldy we soltan diýlip yglan edildi. Düzgün boýunça Mälikşanyň ilki uly ogly Berkýaryk soltan bolmalydy. Şonuň üçin Mahmydyň ejesi Türkan hatyn bilen Berkýarygyň aralygynda söweşler başlandy. Has dogrusy hökümdarlyk ugrunda, tagt ugrundaky göreşler başlandy. 1093-nji ýylda bolan Bürüjird söweşinde Berkýaryk ýeňdi. Soltan Sanjar we Berkýarygyň agasy Tutuş Siriýa ilerläp Şam we Halap galalaryny eýeledi we Seljukly döwletiniň gurujusy boldy. Tutuş Berkýarygyň eýeçiligindäki Eýran topraklaryna göz gyzdyrdy we bu ýerleri almak üçin 1095-nji ýylda Reýde Berkýaryk bilen Tutuş arasynda uly söweş bolup geçdi. Şol söweşde Tutuş ýeňildi we öldi. Şeýdip Berkýaryk Soltanlykda ýeke täk agalyk ediji soltan boldy. Emma ol hökümdarlykdaky bidüzgünçilikler, pitneler bilen garşylaşdy. Şondan soň Beýik Seljukly hökümdarlygy üçe bölündi: 1. Eýran, Yrak we Orta Aziýanyň bir bölegi Berkýarygyň soltanlygy astynda galdy.
2. Siriýa Halap we Şam emirligini hem Tutuş soltanlygy astyna aldy.
3. Gutulmuşogly Süleýman şanyň guran we onuň ogly Gylyç Arslanyň hökümdarlygyna bolsa Anadoly Seljukly döwleti girdi.
1097-nji ýylda Soltan Berkýaryk 12 ýaşynda bolan jigsi Soltan Sanjara merkezi şäheri Merw bolan Horasan häkimligini berdi. Ahmet Sanjar şondan soň 1097一1118-nji ýyllar aralygynda 20 ýyl dowamly Horasandaky Seljukly soltany boldy. Seljuklylaryň tagt dawalaryna, gep-berilmelere, beýleki Seljukly agalyklaryna kän goşulmady. Soltan Sanjar Horasan häkimligine göz gyzdyran Ebraýyl Arslan bilen söweşdi. Ol söweş hem 1102-nji ýylda bolup, Kaşgardan ilerläp gelen Ebraýyl Arslan hany Termez towereklerinde ýeňdi[1]. 1105-nji ýylda agasy Berkýaryk öldi. Ölmezden öň soltanlyga Mälikşä II belledi. Emma onuň soltanlygy Muhammet Tapara geçdi. Şol ýyl hem Muhammet Tapar jigsini tagtdan agdaryp Beýik Seljukly döwletiniň hökümdary boldy. Muhammet Tapar 1118-nji ýylda öleninde ýene-de tagt dawalary başlandy. Muhammet Tapar ýerine Mahmyt II soltan belledi.
Hökümdarlyga ymtylyşy we beýik göreşleri
Horasan häkimi bolan gujurly, akylly Soltan Sanjar jigsi Mahmyt II niň Soltan bolmagyny we oňa garaşly bolup Horasan Seljukly döwletini dolandyrmagyny öz üstüne aldy. Horasanda Ahmet Sanjar soltan diýlip yglan edildi. Soltan Sanjar Horasan goşuny bilen Yraga Mahmyt II üstüne ýörüş etdi. Soltan Sanjar bilen Mahmyt II arasyndaky.bolan söweşde Sanjar üstün geldi. Mahmyt II üçin örän giç bolup, pursaty elden bermän gaçdy we gaçybatalga diýip Sawah şäherine bardy. Agasy Soltan Sanjar bilen şertnama baglaşmak kararyna geldi. Mahmyt II öz wezirini Soltan Sanjar bilen görüşmek üçin gönderdi. Olar bolsa ýaraşyk baglaşan soňlar özi Soltan Sanjaryň huzuryna bardy. Bu şertnamada Mahmyt II Soltan Sanjaryň Beýik Seljukly soltany bolandygyny kabul etdi we oňa weliäht etdi. Soltan Sanjar bolsa Mahmyt II ä Yrak, Azerbeýjan we Günbatar Eýrany berip özüne tabyn häkim edip belledi. Bu peşgeşi bagt hasaplan Mahmyt II özüne berlen topraklaryndaky mesjit hutbalarynda Soltan Sanjaryň adyna hutba okatdyrdy. Onuň adynyň ýany bilen öz adyny hem okatdyrdy. Şeýdip Mahmyt II 1118-nji ýylda Yrak Seljukly döwletiniň garaşly hökümdary boldy (diňe Soltan Sanjar 1157-nji öleninden soňra Yrak Seljukly döwleti garaşsyzlygyny gazandy). Bagdatdaky Abbasy halyfy Mustarşid Soltan Sanjara «Emirul Muminin (Möminleriň emiri)» derejesini berdi. 1128-nji ýylda Horezmşalar döwletinde Atsyz şa Horezmşasy kakasy Kutbeddin Muhammediň ýerine geçdi. Kakasynyň döwründe Horezmşalar döwleti Beýik Seljukly hökümdarlygyna garaşlydy. Ýöne Atsyz şa Horezmşalar döwletiniň garaşsyz bolmaga pursat tapypdy. Atsyz Horezmşa ilkinji Hazar deňzi we Aral deňzi aralygyndaky sähralygyndaky Yslam dinini kabul etmedik Gypjak we Oguz türkmenlerine garşy uruşlar başlatdy[2]. Ilki-ilkiler Atsyz Horezmşasy Soltan Ahmet Sanjara wepaly hem garaşly häkimi bolup göründi. Soltan Ahmet Sanjaryň 1130-njy ýylda Jeýhun (Amyderýa) derýadan geçip Mawerannahrda ýerleşen Samarkant şäherinde ýyllyk salgydyny tölemeýän şäher häkiminiň üstüne çozdy. Bu ýörüşde Atsyz Horezmşa hem öz goşuny bilen goşuldy. Soltan Sanjar Samarkant häkimini ilki bilen wezipesinden boşatdy we ýerine bir sadyk adamyny belledi. Diňe şäher häkimi Soltan Sanjardan geçirimlilik soranynda ony täzeden häkim edip belledi. 1133-nji ýylda Soltan Sanjar, Atsyz Horezmşanyň goşuny bilen birlikde täzeden Mawerannahra süsňäp girdi. Atsyz Horezmşa bu ýörüşde Aral deňzi bilen Seýhun deňziniň aralygyndaky göçüp-gonup ýören Gypjaklylar bilen uruş etdi we olary ýeňdi. Bu topraklarda iň berk şäher bolan Jent galasyny eýeledi[3].
Oguzlar bilen söweş
1153-nji ýylda Seljukly Soltany Ahmet Sanjar kapyr Oguz taýpalaryna 20 müň goýun salgydyny isledi. Oguzlar oňa salgyt tölemediler. Soltan Sanjar Seljukly goşuny bilen olara garşy ýörüşe çykdy. Emma Soltan Sanjar kapyr Oguzlar bilen bolan söweşde ýeňildi we olaryň eline ýesir düşdi. Kapyr Oguzlar Horasany eýelediler. Soltan Sanjar bolsa Oguzlara garşylyk görkezdi. Soltan Sanjar tussaglykdaka onuň aýaly Seferiýe hatyn hökümdarlygy dolandyrdy. Oguzlar Soltan Soltan hökmünde öňki Garahanly hökümdary we Soltan Sanjaryň garyndaşy Mahmyt hany soltan yglan etdiler. Seljukly goşunynyň esasy topary Mahmyt hany soltan kabul etmediler. Bu sapar Mahmyt han Oguzlara garşy çykdy. Atsyz horezmşa Oguzlaryň soltan saýlanşygyna goşulmady we Seljuklylara gulluk etdi. Mahmyt han Atsyz Horezmşa bilen birleşdi. Atsyz horezmşa sebäpkär hökmünde Seljukly esgerlerinden Horasana goşulmadyklarynyň gaýdyp gelmekleri üçin söweş yglan etdi. Beýleki Horezmşalar keşmekeşlerden peýdalanyp oňa garşy çykdylar. 1154-nji ýylda Atsyz horezmşa jigsi Ýynal Tekiniň baştutanlygynda Horasana ýörüş etdi. Horezm garaşly döwletinden tä Beýhaka (häzirki Sebzewar) çenli ilerläp bu ýerleri talady. 1156-njy ýylda Türkan hatyn öldi. Soň Soltan Sanjar tussaglykdan gaçdy. Soltan Sanjar Beýik Seljukly hökümdarlygyndaky öňki düzgünlerini çalt girizdi we ele aldy[4]. Şol wagtlar Soltan Sanjar Atsyz horezmşanyň garaşsyzlygyny bermedi. Soltan Sanjar Oguzlara ýörüş etmezden Gurlylar we Bawendiler bilen ýaraşyk şertnamasyny baglaşdy. 1156-njy ýylyň başynda Soltan Sanjar özüni ýesir alan Oguzlara garşy ýörüş etdi. Atsyz horezmşa Soltan Sanjara goşulmalydy.
Soltan Sanjar güýjini ýitirmegi we Seljukly hökümdarlygynyň ýykylmagy
Soltan Sanjaryň aýaly Türkan hatyn 1156-njy ýylda ölüpdi. Soltan Sanjaryň Türkan hatynyndan iki gyzy bardy. Bu iki gyzyny hem Mahmyt II nikalap beripdi. Soltan Sanjar soň Soltan Mesud Demiregiň dul aýaly bolan Gruziýa karoly Dmitriniň gyzy Rusudana öýlendi. Emma onuň ol aýalyndan perzent önmedi. Atsyz horezmşa bolsa ogly Arslan II öz ýerine häkim belläp 1156-njy ýylda wepat boldy. Soltan Sanjar bolsa 1157-nji ýylyň 8-nji maýda dünýeden ötdi. Soltan Sanjar öleninden soň bolsa Horasan we Mawerannahr Horezmşalar döwletine bagly bolup galdy.
Soltan Sanjaryň türbesi
Soltan Sanjar Horasanda, häzirki Türkmenistanyň gadymy Merw şäherinde ýerleşýär[5]. Bu türbe 1221-nji ýylda Çingiz hanyň emrindäki Mongollar tarapyndan Merwiň basylyp alynmagy we bütin halkynyň ýok edilmegi netijesinde Mongollar tarapyndan ýykylypdyr[6]. Soltan Sanjaryň türbesi Sowet Soýuzyň (SSSR) dargamagy bilen Türkiýe prezidenti Süleýman Demirel ony zyýarat etmäge gelende onuň köne görnüşini görüpdir we abatlaýyş işlerini geçirmäge kömek etdi. XX asyrda Türkmenistan SSSR garaşly wagtlarynda birnäçe sapar abatlaýyş işleri geçirilipdir. Emma şol abatlaýyş we konsirweleme, düzediş işleri ýalňyş edilipdir. Bu türbe soňky gezek UNESKO tarapyndan hakyky keşbiniň üstünde işläp bina etdiler[7]. Soltan Sanjar türbesi gadymy Merwde örän amaly haşam sungaty bilen bina edilipdir eken. Ini, boýy we uzynlygy 38 metr bolan tugla diwarlardan edilen kub şekli bardyr.
Çeşme
1. ^ Grousset, René (1970) The Empire of the Steppes Rutgers University Press, New Brunswick, New Jersey, USA, s.159, ISBN 0-8135-0627-1
2. ^ Ahmad Hasan Dai, Wadim Mihaýlowiç Masson, János Harmatta, Boris Abramovich Litvinovskiĭ, Clifford Edmund Boşworth (1999) History of Civilizations of Central Asia,Motılal Banarsidass Pub. ISBN 81-208-1409-6 [1]
3. ^ Häzirki Jent galasynyň edil ýerleşýän ýeri diýlip hasap edilýär. Galanyň özi bolsa Seýhunyň Aral deňziniň akymynda bolandygy we bu ýerlerde häzir bir haraba şäher bar bolup, şol gala harabasynyň hem Jent bolandygy hasap edilýär.
4. ^ Malcolm. John (1821), Histoire de la Perse depuis les temps les plus anciens jusqu'à l'époque açtuelle,Pillet aîné s.93 (fransuzça)
5. ^ Soltan Sanjaryň Merwdäki türbesiniň suraty şu kordinatda ýerleşýär: 37°39′51″K 62°09′50″D. "Wikimedia common"'da hem türbäniň şekli bar.
6. ^ Saunders, John Joseph (1971) The History of the Mongöl Conquests University of Pennsylvania Press
7. ^ ""Gadymy Merw" Taryhy we medeni milli park. UNESKO. 22. 09. 2015.
- Turkmenistan SSSR
Awtor: www.NiNa.Az
Neşir edilen senesi:
wikipediýa, wiki, kitap, kitaplar, kitaphana, makala, oka, göçürip al, mugt, mugt göçürip al, mp3, wideo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, surat, aýdym-saz, aýdym, film, kitap, oýun, oýunlar, jübi telefony, android, ios, alma, jübi telefony, samsung, iphone, xiomi, xiaomi kompýuter, Soltan Sanjar hakda maglumat, Soltan Sanjar näme? Soltan Sanjar näme diýmek?
Soltan Sanjar d 1086 o 1157 Asly Turkmen Hokum surdi 1118 1153 Ozunden on Mahmyt II Seljukly Ozunden son dowlet yykyldy Yurdy On gelen Ayal lar y Doly ady Kakasy Doguldy 1085 Oldi 1157 y 8 nji May 72 yasynda Merw Depin edildi Merw Dini Yslam Umumy maglumatSoltan Sanjar ya da Ahmet Sanjar Muizeddin Ahmet Sanjar diylip bilinen 1086 1157 we 1097 1118 Seljukly hokumdarlygynyn Horasan Gunorta Turkmenistan topraklarynda agalyk ediji Beyik Seljukly soltany Soltan bolmazyndan on Soltan Sanjar Oguzlaryn Kynyk taypasyndan bolan Seljukly soltany Maliksanyn ogludyr Kakasynyn bir yurda eden yorusi wagtynda 1086 njy yylda Sanjarda doguldy Kakasy oleninde heniz cagajykdy Soltan Maliksanyn olmegi bilen tutus Seljukly hokumdarlygy sarsdy Maliksanyn ayaly Turkan hatyn Malik sanyn ogly Mahmydyn soltandygyny yglan etdi Maliksanyn uly ogly Berkyaryk oz tarapdarlary bilen Rey saherine gacyryldy we soltan diylip yglan edildi Duzgun boyunca Maliksanyn ilki uly ogly Berkyaryk soltan bolmalydy Sonun ucin Mahmydyn ejesi Turkan hatyn bilen Berkyarygyn aralygynda sowesler baslandy Has dogrusy hokumdarlyk ugrunda tagt ugrundaky goresler baslandy 1093 nji yylda bolan Burujird sowesinde Berkyaryk yendi Soltan Sanjar we Berkyarygyn agasy Tutus Siriya ilerlap Sam we Halap galalaryny eyeledi we Seljukly dowletinin gurujusy boldy Tutus Berkyarygyn eyeciligindaki Eyran topraklaryna goz gyzdyrdy we bu yerleri almak ucin 1095 nji yylda Reyde Berkyaryk bilen Tutus arasynda uly sowes bolup gecdi Sol sowesde Tutus yenildi we oldi Seydip Berkyaryk Soltanlykda yeke tak agalyk ediji soltan boldy Emma ol hokumdarlykdaky biduzguncilikler pitneler bilen garsylasdy Sondan son Beyik Seljukly hokumdarlygy uce bolundi 1 Eyran Yrak we Orta Aziyanyn bir bolegi Berkyarygyn soltanlygy astynda galdy 2 Siriya Halap we Sam emirligini hem Tutus soltanlygy astyna aldy 3 Gutulmusogly Suleyman sanyn guran we onun ogly Gylyc Arslanyn hokumdarlygyna bolsa Anadoly Seljukly dowleti girdi 1097 nji yylda Soltan Berkyaryk 12 yasynda bolan jigsi Soltan Sanjara merkezi saheri Merw bolan Horasan hakimligini berdi Ahmet Sanjar sondan son 1097一1118 nji yyllar aralygynda 20 yyl dowamly Horasandaky Seljukly soltany boldy Seljuklylaryn tagt dawalaryna gep berilmelere beyleki Seljukly agalyklaryna kan gosulmady Soltan Sanjar Horasan hakimligine goz gyzdyran Ebrayyl Arslan bilen sowesdi Ol sowes hem 1102 nji yylda bolup Kasgardan ilerlap gelen Ebrayyl Arslan hany Termez towereklerinde yendi 1 1105 nji yylda agasy Berkyaryk oldi Olmezden on soltanlyga Maliksa II belledi Emma onun soltanlygy Muhammet Tapara gecdi Sol yyl hem Muhammet Tapar jigsini tagtdan agdaryp Beyik Seljukly dowletinin hokumdary boldy Muhammet Tapar 1118 nji yylda oleninde yene de tagt dawalary baslandy Muhammet Tapar yerine Mahmyt II soltan belledi Hokumdarlyga ymtylysy we beyik goresleriHorasan hakimi bolan gujurly akylly Soltan Sanjar jigsi Mahmyt II nin Soltan bolmagyny we ona garasly bolup Horasan Seljukly dowletini dolandyrmagyny oz ustune aldy Horasanda Ahmet Sanjar soltan diylip yglan edildi Soltan Sanjar Horasan gosuny bilen Yraga Mahmyt II ustune yorus etdi Soltan Sanjar bilen Mahmyt II arasyndaky bolan sowesde Sanjar ustun geldi Mahmyt II ucin oran gic bolup pursaty elden berman gacdy we gacybatalga diyip Sawah saherine bardy Agasy Soltan Sanjar bilen sertnama baglasmak kararyna geldi Mahmyt II oz wezirini Soltan Sanjar bilen gorusmek ucin gonderdi Olar bolsa yarasyk baglasan sonlar ozi Soltan Sanjaryn huzuryna bardy Bu sertnamada Mahmyt II Soltan Sanjaryn Beyik Seljukly soltany bolandygyny kabul etdi we ona weliaht etdi Soltan Sanjar bolsa Mahmyt II a Yrak Azerbeyjan we Gunbatar Eyrany berip ozune tabyn hakim edip belledi Bu pesgesi bagt hasaplan Mahmyt II ozune berlen topraklaryndaky mesjit hutbalarynda Soltan Sanjaryn adyna hutba okatdyrdy Onun adynyn yany bilen oz adyny hem okatdyrdy Seydip Mahmyt II 1118 nji yylda Yrak Seljukly dowletinin garasly hokumdary boldy dine Soltan Sanjar 1157 nji oleninden sonra Yrak Seljukly dowleti garassyzlygyny gazandy Bagdatdaky Abbasy halyfy Mustarsid Soltan Sanjara Emirul Muminin Mominlerin emiri derejesini berdi 1128 nji yylda Horezmsalar dowletinde Atsyz sa Horezmsasy kakasy Kutbeddin Muhammedin yerine gecdi Kakasynyn dowrunde Horezmsalar dowleti Beyik Seljukly hokumdarlygyna garaslydy Yone Atsyz sa Horezmsalar dowletinin garassyz bolmaga pursat tapypdy Atsyz Horezmsa ilkinji Hazar denzi we Aral denzi aralygyndaky sahralygyndaky Yslam dinini kabul etmedik Gypjak we Oguz turkmenlerine garsy uruslar baslatdy 2 Ilki ilkiler Atsyz Horezmsasy Soltan Ahmet Sanjara wepaly hem garasly hakimi bolup gorundi Soltan Ahmet Sanjaryn 1130 njy yylda Jeyhun Amyderya deryadan gecip Mawerannahrda yerlesen Samarkant saherinde yyllyk salgydyny tolemeyan saher hakiminin ustune cozdy Bu yorusde Atsyz Horezmsa hem oz gosuny bilen gosuldy Soltan Sanjar Samarkant hakimini ilki bilen wezipesinden bosatdy we yerine bir sadyk adamyny belledi Dine saher hakimi Soltan Sanjardan gecirimlilik soranynda ony tazeden hakim edip belledi 1133 nji yylda Soltan Sanjar Atsyz Horezmsanyn gosuny bilen birlikde tazeden Mawerannahra susnap girdi Atsyz Horezmsa bu yorusde Aral denzi bilen Seyhun denzinin aralygyndaky gocup gonup yoren Gypjaklylar bilen urus etdi we olary yendi Bu topraklarda in berk saher bolan Jent galasyny eyeledi 3 Oguzlar bilen sowes1153 nji yylda Seljukly Soltany Ahmet Sanjar kapyr Oguz taypalaryna 20 mun goyun salgydyny isledi Oguzlar ona salgyt tolemediler Soltan Sanjar Seljukly gosuny bilen olara garsy yoruse cykdy Emma Soltan Sanjar kapyr Oguzlar bilen bolan sowesde yenildi we olaryn eline yesir dusdi Kapyr Oguzlar Horasany eyelediler Soltan Sanjar bolsa Oguzlara garsylyk gorkezdi Soltan Sanjar tussaglykdaka onun ayaly Seferiye hatyn hokumdarlygy dolandyrdy Oguzlar Soltan Soltan hokmunde onki Garahanly hokumdary we Soltan Sanjaryn garyndasy Mahmyt hany soltan yglan etdiler Seljukly gosunynyn esasy topary Mahmyt hany soltan kabul etmediler Bu sapar Mahmyt han Oguzlara garsy cykdy Atsyz horezmsa Oguzlaryn soltan saylansygyna gosulmady we Seljuklylara gulluk etdi Mahmyt han Atsyz Horezmsa bilen birlesdi Atsyz horezmsa sebapkar hokmunde Seljukly esgerlerinden Horasana gosulmadyklarynyn gaydyp gelmekleri ucin sowes yglan etdi Beyleki Horezmsalar kesmekeslerden peydalanyp ona garsy cykdylar 1154 nji yylda Atsyz horezmsa jigsi Yynal Tekinin bastutanlygynda Horasana yorus etdi Horezm garasly dowletinden ta Beyhaka hazirki Sebzewar cenli ilerlap bu yerleri talady 1156 njy yylda Turkan hatyn oldi Son Soltan Sanjar tussaglykdan gacdy Soltan Sanjar Beyik Seljukly hokumdarlygyndaky onki duzgunlerini calt girizdi we ele aldy 4 Sol wagtlar Soltan Sanjar Atsyz horezmsanyn garassyzlygyny bermedi Soltan Sanjar Oguzlara yorus etmezden Gurlylar we Bawendiler bilen yarasyk sertnamasyny baglasdy 1156 njy yylyn basynda Soltan Sanjar ozuni yesir alan Oguzlara garsy yorus etdi Atsyz horezmsa Soltan Sanjara gosulmalydy Soltan Sanjar guyjini yitirmegi we Seljukly hokumdarlygynyn yykylmagySoltan Sanjaryn ayaly Turkan hatyn 1156 njy yylda olupdi Soltan Sanjaryn Turkan hatynyndan iki gyzy bardy Bu iki gyzyny hem Mahmyt II nikalap beripdi Soltan Sanjar son Soltan Mesud Demiregin dul ayaly bolan Gruziya karoly Dmitrinin gyzy Rusudana oylendi Emma onun ol ayalyndan perzent onmedi Atsyz horezmsa bolsa ogly Arslan II oz yerine hakim bellap 1156 njy yylda wepat boldy Soltan Sanjar bolsa 1157 nji yylyn 8 nji mayda dunyeden otdi Soltan Sanjar oleninden son bolsa Horasan we Mawerannahr Horezmsalar dowletine bagly bolup galdy Soltan Sanjaryn turbesiSoltan Sanjar Horasanda hazirki Turkmenistanyn gadymy Merw saherinde yerlesyar 5 Bu turbe 1221 nji yylda Cingiz hanyn emrindaki Mongollar tarapyndan Merwin basylyp alynmagy we butin halkynyn yok edilmegi netijesinde Mongollar tarapyndan yykylypdyr 6 Soltan Sanjaryn turbesi Sowet Soyuzyn SSSR dargamagy bilen Turkiye prezidenti Suleyman Demirel ony zyyarat etmage gelende onun kone gornusini gorupdir we abatlayys islerini gecirmage komek etdi XX asyrda Turkmenistan SSSR garasly wagtlarynda birnace sapar abatlayys isleri gecirilipdir Emma sol abatlayys we konsirweleme duzedis isleri yalnys edilipdir Bu turbe sonky gezek UNESKO tarapyndan hakyky kesbinin ustunde islap bina etdiler 7 Soltan Sanjar turbesi gadymy Merwde oran amaly hasam sungaty bilen bina edilipdir eken Ini boyy we uzynlygy 38 metr bolan tugla diwarlardan edilen kub sekli bardyr Cesme1 Grousset Rene 1970 The Empire of the Steppes Rutgers University Press New Brunswick New Jersey USA s 159 ISBN 0 8135 0627 1 2 Ahmad Hasan Dai Wadim Mihaylowic Masson Janos Harmatta Boris Abramovich Litvinovskiĭ Clifford Edmund Bosworth 1999 History of Civilizations of Central Asia Motilal Banarsidass Pub ISBN 81 208 1409 6 1 3 Hazirki Jent galasynyn edil yerlesyan yeri diylip hasap edilyar Galanyn ozi bolsa Seyhunyn Aral denzinin akymynda bolandygy we bu yerlerde hazir bir haraba saher bar bolup sol gala harabasynyn hem Jent bolandygy hasap edilyar 4 Malcolm John 1821 Histoire de la Perse depuis les temps les plus anciens jusqu a l epoque actuelle Pillet aine s 93 fransuzca 5 Soltan Sanjaryn Merwdaki turbesinin suraty su kordinatda yerlesyar 37 39 51 K 62 09 50 D Wikimedia common da hem turbanin sekli bar 6 Saunders John Joseph 1971 The History of the Mongol Conquests University of Pennsylvania Press 7 Gadymy Merw Taryhy we medeni milli park UNESKO 22 09 2015 Turkmenistan SSSR